Osiedle patronackie „Saturn” w Czeladzi: Różnice pomiędzy wersjami

Z IBR wiki
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
Utworzono nową stronę "Kategoria:Historia Kategoria:Kultura i sztuka Kategoria:Indeks haseł – alfabetyczny Kategoria:Tom 12 (2025) Autor: dr Marcin Wądołowski ::::::::::::::::::::::::: ENCYKLOPEDIA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO :::::::::::::::::::::::::TOM: 12 (2025) Czeladzkie osiedle patronackie „Saturn” powstało na fali trendu rozwojowego industrialnych miejscowości, który panował m.in. na terenach …"
(Brak różnic)

Wersja z 17:28, 26 maj 2025

Autor: dr Marcin Wądołowski

ENCYKLOPEDIA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
TOM: 12 (2025)

Czeladzkie osiedle patronackie „Saturn” powstało na fali trendu rozwojowego industrialnych miejscowości, który panował m.in. na terenach Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego w okresie od II. połowy XIX wieku do momentu wybuchu II wojny światowej[1]. Powstało ono w miejscu szczególnym – na tzw. Zarzeczu, czyli terenach po prawej stronie granicznej rzeki Brynicy, które po kilkusetletnich sporach siemianowicko-czeladzkich ostatecznie włączone zostały do Czeladzi[2].

Inicjatywa utworzenia osiedla mieszkalnego wynikała z sąsiedztwa czeladzkiej kopalni węgla kamiennego „Saturn”, która potrzebowała mieszkań i przestrzeni przyjaznej do życia dla swoich pracowników. Osiedle, oprócz lokali mieszkalnych, zapewniało mieszkańcom kompleksową ofertę rekreacyjno-edukacyjną, czyniąc górniczą rzeczywistość bardziej znośną. Czeladzkie osiedle, podobnie jak sąsiednie osiedle patronackie w dzielnicy Piaski, stanowią przykłady na to, że fenomen „familoków” nie dotyczył jedynie Górnego Śląska, ale znajduje swoje odpowiedniki również w Zagłębiu Dąbrowskim[3].

Inwestorzy – patroni osiedla

  1. M. Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. T. 2. Zagłębie Dąbrowskie, ziemia rybnicka, ziemia wodzisławska, Łódź 2023, s. 7-9.
  2. J. Łyżwiński, Zarzecze, Czeladź 2006, s. 28-47.
  3. Zob. K. Iwanicki, Familoki. Śląskie mikrokosmosy, Gliwice 2023.