Zlewnia Rudy

Autorzy: prof. dr hab. Mariusz Rzętała,dr Robert Machowski

ENCYKLOPEDIA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

TOM: 5 (2018)

Wstęp

Rys. 1. Użytkowanie terenu w zlewni Rudy: 1 – granica zlewni, 2 – cieki, 3 – zbiorniki wodne, 4 – tereny zurbanizowane, 5 – lasy i zadrzewienia, 6 – obszary zagospodarowane rolniczo.

Ruda to jedna z większych rzek na obszarze województwa śląskiego, która uchodzi do Odry w 66,0 km jej biegu. Całkowita długość Rudy wynosi 50,6 km, odwadnia obszar o powierzchni około 534 km2, a jej źródła znajdują się na skraju Płaskowyżu Rybnickiego.

W użytkowaniu zlewni Rudy największy udział przypada na tereny zalesione i zadrzewione, stanowiące 44,6% (233,8 km2) odwadnianej powierzchni. Istotne miejsce na opisywanym obszarze zajmują również grunty rolne, których udział w ogólnej powierzchni zlewni wynosi blisko 35% (183,1 km2). Mniejszy odsetek, na poziomie 18,4%, zajmują tereny zurbanizowane, które łącznie zajmują 96,5 km2. Nieco ponad 2% udział w zlewni Rudy (11,1 km2) stanowią grunty pod wodami stojącymi.

Poszczególne formy użytkowania terenu w zlewni Rudy rozmieszczone są w dość charakterystyczny sposób (rys. 1). Lasy i zadrzewienia dominują w prawobrzeżnej części zlewni, która jednocześnie położona jest na północy analizowanego obszaru. Bardzo duży areał zajmują także w dolnym biegu rzeki, na odcinku poniżej zbiornika Rybnik. Pośród lasów w postaci pewnego rodzaju soczewek występują skupiska terenów zurbanizowanych, którym towarzyszą grunty wykorzystywane w rolnictwie. Z tego typu sytuacją mamy do czynienia np. w rejonie wsi Stanica lub Bargłówka, czy też nieco większej Rudy Kozielskiej. W lewobrzeżnej części zlewni (tereny położone na południu) lasy i zadrzewienia występują jedynie fragmentarycznie. Na obszarze tym dominują tereny zurbanizowane dużych ośrodków miejsko-przemysłowych, takich jak: Rybnik, Żory i Rydułtowy oraz licznych wsi np. Lyski, Gaszowice i Jejkowice. Grunty wykorzystywane w rolnictwie najczęściej spotykane są na południu, a największe ich areał znajduje się w południowo-zachodniej części opisywanego obszaru – w górnej części zlewni Suminy. Grunty zajęte przez wody w postaci sztucznych zbiorników najczęściej zlokalizowane są w dolinach rzecznych opisywanej zlewni, z Rudą na czele. To właśnie na tej rzece utworzono jeden z większych w województwie śląskim zaporowy zbiornik wodny Rybnik. Pozostałe zbiorniki są znacznie mniejszych rozmiarów i znajdują się np. w dolinie Potoku Woszczyckiego oraz w górnym i dolnym biegu Suminy.

Wody powierzchniowe

Fot. 1. Ruda powyżej Kuźni Raciborskiej (fot. J.M. Waga).

Fot. 2. Nad Zbiornikiem Rybnickim (fot. M. Rzętała).

Układ sieci rzecznej

W materiałach naukowych podawane są sprzeczne informacje odnośnie lokalizacji źródeł Rudy. W Podziale Hydrograficznym Polski podaje się, że Ruda wypływa ze źródeł zlokalizowanych na wysokości około 265 m n.p.m. z podmokłych łąk położonych na północ od Rudziczki. Taki też początek Rudy wyznaczono na mapach zamieszczonych w serwisie internetowym Geoportal opracowanym przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii, który zawiera informacje o środowisku geograficznym kraju. Natomiast na Mapie Hydrograficznej woj. katowickiego z 1980 r. a także Mapie hydrograficznej w skali 1:50 000 arkusz Rybnik źródło zlokalizowane jest w południowej części Żor. Pomijając pewne rozbieżności odnośnie odcinka źródłowego, Ruda generalnie płynie z południowego wschodu na północny zachód. Na odcinku poniżej wsi Rudy ma przebieg typowo równoleżnikowy i płynie na zachód aż do ujścia do Odry. Pierwszym większym dopływem rzeki, a zarazem najdłuższym prawobrzeżnym, jest Potok Woszczycki. Następnie rzeka zasilana jest wodami krótszych cieków o długości około 1,5 km uchodzących do niej także z prawej strony. Kolejny nieco dłuższy ciek, który wpada do Rudy to lewobrzeżna Kłokocinka. Około 3,5 km dalej do rzeki uchodzi lewobrzeżny Potok Boguszowicki oraz prawobrzeżny Potok z Przegędzy. Następny dłuższy dopływ Rudy to prawobrzeżny Potok z Kamienia. Przed zakrojonymi na szeroką skalę pracami hydrotechnicznymi w zlewni Rudy, jej najdłuższym dopływem była Nacyna, która uchodziła do rzeki w miejscowości Orzepowice. Jednak od 1973 r. jej ujście znajduje się w dzielnicy Rybnika – Stodoły, poniżej Zbiornika Rybnickiego. Jest to jezioro zaporowe o powierzchni maksymalnej 4,7 km2 i możliwościach retencyjnych wynoszących 22 hm3. Za pośrednictwem Zbiornika Rybnickiego Ruda zasilana jest wodami Potoku Gzel, który uchodzi do jednego z bocznych zalewów o tej samej nazwie. Poniżej Zbiornika Rybnickiego na odcinku około 3 km Ruda intensywnie meandruje (fot. 1). W dolnym biegu rzeki do Rudy z większych cieków uchodzi prawobrzeżna Rudka oraz Wierzbnik i lewobrzeżny Raczok. Współcześnie około 0,8 km przed połączeniem z Odrą do Rudy uchodzi z lewej strony Sumina, która w przeszłości była bezpośrednim dopływem Odry. Na skutek celowych zabiegów hydrotechnicznych przeprowadzonych w przyujściowym odcinku doliny Rudy Sumina stała się największym jej dopływem o długości około 27 km. Ruda wpada do Odry we wsi Turze.

Cechą charakterystyczną zlewni Rudy jest występowanie sztucznych zbiorników wodnych o różnej genezie i przeznaczeniu. Poza wymienionym wyżej największym z nich – Zbiornikiem Rybnik (fot. 2), na obszarze tym powszechnie znajdują się zbiorniki groblowe, wykorzystywane do hodowli ryb. Najczęściej zlokalizowane są w dolinach rzecznych o płytkim zaleganiu wód podziemnych. W zlewni Rudy są to odcinki dolin Potoku Woszczyckiego, Suminy i Rudy. Na opisywanym terenie stwierdzono występowanie zbiorników wyrobiskowych powstałych po eksploatacji surowców skalnych, np. żwirów w dolnym biegu Suminy. Istotne miejsce w powierzchniowej sieci hydrograficznej zajmują zbiorniki specjalnie wybudowane na określone cele. Najczęściej zlokalizowane są na terenach przemysłowych oraz znajdują się w sąsiedztwie kopalni węgla kamiennego – są to tzw. osadniki. Tego typu obiekty znajdują się np. w Rydułtowach czy też w Chwałowicach – dzielnicy Rybnika. Z terenami górniczymi nierozerwalnie związane są zbiorniki powstałe w nieckach z osiadania i zapadliskach, jako niezamierzony efekt wgłębnego wydobycia surowców.

Stany wody i przepływy

Złożone uwarunkowania hydrometeorologiczne panujące w zlewni Rudy, sprawiają, że poszczególne cieki są dosyć zróżnicowane pod względem zasobności w wodę. Współcześnie bardzo dużą rolę w kwestii struktury zasilania odgrywa działalność człowieka prowadzona na terenie zlewni. W najbardziej skrajnych przypadkach mamy do czynienia z przerzucaniem koryt rzecznych o wiele kilometrów, jak ma to miejsce chociażby w przypadku Nacyny i Suminy. W tego typu sytuacjach powierzchnia zlewni (strefa zasilania) ulega zwiększeniu lub zmniejszeniu o wiele km2. Zaburzenia w krążeniu wody powodowane są również przez rozbudowaną sieć rowów melioracyjnych. O skali zjawiska świadczy łączna długość sieci wodnej w zlewni, która wynosi 955,6 km.

W drugiej połowie XX wieku (tab. 1) średnie roczne stany wody Rudy powyżej Zbiornika Rybnickiego kształtowały się na poziomie wynoszącym nieco ponad 79 cm w profilu Gotartowice. W dolnym biegu rzeki, w rejonie Rudy Kozielskiej, wartość ta oscylowała na poziomie wynoszącym blisko 200 cm. Amplituda stanów wody o większej rozpiętości charakteryzuje dolny odcinek rzeki, natomiast w górnym jej biegu jest niższa o ponad 60 cm. Stosunkowo niewielka zmienność jest pochodną oddziaływania czynników antropogenicznych obecnych w zlewni.

Fot. 3. Dolina Rudy w okolicy Rudy Kozielskiej w czasie powodzi w lipcu 1997 roku (fot. J.M. Waga).

Średnie roczne przepływy Rudy charakterystyczne dla jej dolnego biegu kształtują się na poziomie 3,35 m3/s. W górnym biegu rzeki są zdecydowanie mniejsze i wynoszą 1,23 m3/s. Natomiast w przypadku jej największych dopływów są to zdecydowanie mniejsze wartości. Średni roczny przepływ Nacyny w Rybniku wynosi 0,87 m3/s, a Sumina na posterunku wodowskazowym zlokalizowanym w jej dolnym biegu w Nędzy średniorocznie prowadzi wodę w ilości 0,64 m3/s. W zlewni Rudy przeważa odpływ półrocza zimowego. Na Rudzie stanowi on 53,9%, w zlewni Nacyny 52,0% a w przypadku Suminy 55,8% odpływu rocznego. W ciągu roku na wszystkich ciekach uwidacznia się jedno maksimum przepływu, które zazwyczaj pojawia się w marcu. W największym stopniu zaznacza się na Suminie stanowiąc 136% wartości średniego rocznego przepływu, na Rudzie wynosi 125% wartości średniego rocznego przepływu, a w przypadku Nacyny wskaźnik ten jest najniższy i wynosi 112% wartości średniego rocznego przepływu. Najniższe przepływy obserwowane są we wrześniu na Rudzie i Suminie, gdy przepływ wynosi odpowiednio 85% i 75% wartości średniego rocznego przepływu. Natomiast w przypadku Nacyny najniższe przepływy pojawiają się już w sierpniu, kiedy to wynoszą 89% wartości średniego rocznego przepływu. W okresie ekstremalnych zjawisk hydrologicznych (wezbrania i niżówki) zarówno stany, jak i przepływy są wielokrotnie mniejsze lub większe od przeciętnych wartości. Ekstremalnie wysokie stany wody na poziomie 375 cm w przypadku Rudy wystąpiły 8 lipca 1997 r. na posterunku zlokalizowanym w Rudzie Kozielskiej (fot. 3). W tym dniu maksymalny przepływ wynosił 62,5 m3/s. Podobnie wyglądała sytuacja w przypadku Nacyny, z tą różnicą, że maksymalne wartości zanotowano dzień później – 9 lipca 1997 r. Na posterunku w Rybniku ekstremalnie wysoki stan wody wynosił 290 cm i odpowiadał mu przepływ rzędu 26 m3/s. Na Suminie maksymalne stany wody na poziomie 389 cm również pomierzono w czasie pamiętnej powodzi z lipca 1997 r. Jednak w przypadku tej rzeki ekstremalnie wysokie przepływy wystąpiły wiele lat wcześniej. Przepływ rzędu 15,6 m3/s pomierzono 13 czerwca 1953 r. Ekstremalnie niski stan wody na Rudzie, który wynosił 106 cm w miejscowości Ruda Kozielska zanotowano w dniach 5 i 6 lipca oraz 10 sierpnia 1957 r. Ekstremalnie niski przepływ na poziomie 0,48 m3/s w tym miejscu wystąpił w marcu 1996 r. W przypadku Nacyny najniższy stan wody wynoszący 65 cm na posterunku w Rybniku zmierzono 9 sierpnia 1998 r. Ekstremalnie niski przepływ wynoszący 0,28 m3/s pojawił się 20 sierpnia 1992 r. Najniższe stany wody na Suminie w okresie prowadzonych obserwacji pomierzono wielokrotnie. Ekstremalnie niski poziom wody w rzece wynoszący 30 cm wystąpił kilkukrotnie w 1942 r., 1943 r. oraz 1950 r. Minimalny przepływ wody w rzece w ilości 0,06 m3/s pojawił się w dniach 12-13 czerwca 1991 r.

Pomimo pewnej czasowej zmienności zarówno przepływów, jak i stanów wody w rzekach zlewni Rudy obserwuje się wyrównanie przepływów w ciągu roku. Wynika to zwłaszcza z podwyższenia przepływów minimalnych. Istotny udział w odpływie rzecznym stanowią wody obce w zlewni, które najczęściej dostarczane są wraz ze ściekami oraz wodami dołowymi pochodzącymi z odwadniania górotworu. Dosyć dobrze obrazują to stosunkowo niskie współczynniki nieregularności (tab. 2).

Rzeka	Posterunek wodowskazowy	Kilometr biegu rzeki	Powierzchnia zlewni	Przepływ średni SSQ		Średnie stany wody (H śr.)i amplitudy wahań stanów wody (ΔH)
		[km]	[km2]	lata	[m3/s]	[lata]	H śr. [cm]	ΔH [cm]
Ruda	Gotartowice	34,8	125,0	1947-1990	1,23	1961-1986	79,2	165
Ruda	Ruda Kozielska	12,7	382,0	1957-1990	3,35	1961-1987	197,4	228
Sumina	Nędza	-	94,4	1947-1990	0,62	-	-	-

Objaśnienia: (–) – brak danych

Tabela 1. Średnie roczne przepływy i średnie roczne stany wody oraz amplitudy wahań stanów wody w wybranych latach hydrologicznych w dorzeczu Rudy.

Rzeka - profil	XI	XII	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X	λ
Ruda – Ruda Kozielska	0,98	1,03	1,01	1,17	1,25	1,08	0,93	0,94	0,95	0,92	0,85	0,91	130
Sumina – Nędza	1,00	1,07	1,02	1,19	1,36	1,10	0,95	0,92	0,85	0,88	0,75	0,88	263
Nacyna – Rybnik	0,96	1,02	1,00	1,04	1,12	0,98	0,94	0,95	1,19	0,89	0,92	0,94	93

Tabela 2. Średnie miesięczne współczynniki przepływu oraz współczynniki nieregularności λ.

Stan jakościowy wody

Zlewnia Rudy charakteryzuje się występowaniem złożonych uwarunkowań, które wpływają na jakość wód powierzchniowych. Na terenie tym występują różnorodne przejawy antropopresji, począwszy od leśnych obszarów o quasi-naturalnym charakterze po tereny miejsko-przemysłowe. Jednak za szczególnie niekorzystną sytuację należy uznać rozwój górnictwa węgla kamiennego, który swym zasięgiem objął górną część zlewni. Tereny te odwadniane są przez źródłowy odcinek samej Rudy oraz kilka jej dopływów. Dolna część zlewni Rudy wprawdzie ma charakter quasi-naturalny (przewaga terenów leśnych z nieznacznym odsetkiem terenów użytkowanych rolniczo), to jednak nie obserwuje się istotnej poprawy jakości wód w rzece. Współcześnie to właśnie działalność człowieka prowadzona na terenie zlewni kształtuje stan jakościowy wód powierzchniowych. Jedynie krótkie dopływy Rudy odwadniające zalesione tereny położone w dolnej części zlewni prowadzą wody relatywnie czyste.

Uwzględniając wyniki badań stanu jakościowego środowiska wodnego w zlewni Rudy wykonane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach w 2016 roku w oparciu o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2016 roku w sprawie klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych należy stwierdzić, że w wydzielonej zlewni traktowanej jako jednolita część wód powierzchniowych panuje zły stan wód. Natomiast można zauważyć pewne dosyć istotne różnice w odniesieniu do zlewni powyżej i poniżej Zbiornika Rybnickiego. Górną część zlewni charakteryzuje dobry stan chemiczny i umiarkowany stan ekologiczny. Na taką ocenę składają się relatywnie dobre wskaźniki z poszczególnych badanych grup parametrów uwzględnianych w ocenie, które notowano w klasach od I do III. Natomiast poniżej zbiornika w zlewni stan chemiczny jest poniżej dobrego a potencjał ekologiczny określono jako słaby. W tym przypadku niższa ocena jest pochodną gorszych wskaźników, które notowano w klasach od II do IV.

Wody podziemne

Zlewnia Rudy znajduje się w zasięgu dwóch regionów hydrogeologicznych. Zasadnicza część tych terenów położona jest w obrębie regionu przedkarpackiego (XIII), a tylko niewielkie fragmenty położone na wschodzie należą do regionu śląsko-krakowskiego (XII). Wody podziemne tworzą pięć pięter wodonośnych. Poczynając od powierzchni terenu są to piętra: czwartorzędowe, neogeńsko-czwrtorzędowe, czwartorzędowo-karbońskie, neogeńskie i karbońskie.

Jako pierwsze od powierzchni terenu zalegają wody podziemne tworzące czwartorzędowe piętro wodonośne. Formacja geologiczna zbudowana jest z piasków i żwirów, które mają porowy charakter. Uformowane zwierciadło wody częściowo ma swobodny charakter, a miejscami jest napięte przez warstwy nieprzepuszczalne. Głębokość występowania warstw wodonośnych poziomu zmienia się w zakresie od 3,8 m do 68,0 m, a miąższość warstwy zawodnionej wynosi od 3,0 m do 24,0 m. Pod względem chemicznym w piętrze czwartorzędowym zalegają naturalne wody reprezentowane przez typ wodorowęglanowo-wapniowy (HCO₃-Ca)

Następne od powierzchni terenu stwierdzono piętro neogeńsko-czwartorzędowe. Ta struktura hydrogeologiczna nie została dostatecznie rozpoznana. Z danych wynika, że zbudowana jest z porowej formacji złożonej z piasków i żwirów w obrębie, których zwierciadło wody miejscami jest swobodne, a w części znajduje się pod napięciem. Miąższość warstwy zawodnionej wynosi około 25,0 m. Pod względem chemicznym wypełniają ją wody odbiegające od typów naturalnych, są to wody: siarczanowo-wapniowo-żelaziste (SO₄-Ca-Fe).

Piętro wodonośne czwartorzędowo-karbońskie to kolejna formacja hydrogeologiczna, która została stwierdzona w zasięgu zlewni Rudy. Piętro wodonośne zbudowane jest z piaskowców oraz skały luźnych takich jak piaski i żwiry. Z tego względu odznacza się porowym i szczelinowo-porowym charakterem ośrodka skalnego. Zwierciadło wody znajduje się pod napięciem, a częściowo jest swobodne. Głębokość występowania warstw wodonośnych poziomu wynosi od 23,8 m do 49,0 m. Miąższość strefy zawodnienia określona została na poziomie 19,7-25,2 m. Typy chemiczne wód zalegające w tym piętrze nie zostały rozpoznane.

Następne pod względem głębokości zalegania jest neogeńskie piętro wodonośne. Porowe formacje skalne reprezentowane przez piaski i żwiry występują na głębokości od 18,5 do 108,3 m. Miąższość warstwy wodonośnej o napiętym zwierciadle zmienia się w przedziale od 4,6 m do ponad 30,3 m. Również w tym przypadku nie dysponujemy informacjami na temat klasyfikacji typów chemicznych wód tworzących to piętro.

W zasięgu opisywanej zlewni wydzielono także karbońskie piętro wodonośne. Zbudowane jest ze skał reprezentowanych przez piaskowce i odznacza się szczelinowo-porowym charakterem wodonośca. Zwierciadło wody podziemnej znajduje się pod napięciem, a sama warstwa wodonośna występuje na głębokości od 242,0 m do około 600,0 m. Miąższość strefy zawodnienia zmienia się w przedziale 20-40 m. Pod względem chemicznym przeważają wody klasyfikowane do typów odbiegających od naturalnych, są to wody: wodorowęglanowo-sodowe (HCO₃-Na), wodorowęglanowo-siarczanowo-sodowe (HCO₃-SO₄-Na), wodorowęglanowo-siarczanowo-wapniowo-magnezowe (HCO₃-SO₄-Ca-Mg), siarczanowo-wodorowęglanowo-wapniowe (SO₄-HCO₃-Ca), siarczanowo-wodorowęglanowo-wapniowo-magnezowe (SO₄-HCO₃-Ca-Mg), siarczanowo-wodorowęglanowo-sodowo-wapniowe (SO₄-HCO₃-Na-Ca). W karbońskim piętrze wodonośnym pod względem chemicznym stwierdzono tylko jeden typ zaliczany do wód naturalnych. W grupie tej znajdują się wody wodorowęglanowo-wapniowo-magnezowe (HCO₃-Ca-Mg).

Poziomy wodonośne wód podziemnych w zlewni Rudy zasilane są przede wszystkim w strefach ich wychodni wodami infiltracyjnymi, które pochodzą z opadów atmosferycznych a także topnienia pokrywy śnieżnej. Głębiej zalegające formacje hydrogeologiczne zasilane są za pośrednictwem nadległych warstw skalnych. Na opisywanym terenie obserwuje się również przepływy poziome wód podziemnych, które wymuszone zostały przez górnictwo. Naturalną bazę drenażu dla wód podziemnych stanowi dolina Rudy oraz jej dopływy. Regionalny kierunek przepływu wód podziemnych odbywa się w kierunku zachodnim ku dolinie Odry. Antropogeniczny drenaż wód podziemnych związany jest komunalnymi ujęciami wód oraz odwadnianiem wyrobisk górniczych. Eksploatacja węgla kamiennego, zwłaszcza w południowo-zachodniej części zlewni Rudy przyczyniła się do uformowania regionalnego leja depresji, co w istotny sposób zaburza proces krążenia wód podziemnych w górotworze.

Użytkowanie wód

Wody w zlewni Rudy posiadają znaczenie przyrodnicze i krajobrazowe a także są ważne z gospodarczego punktu widzenia. Najbardziej oczywistym przeznaczeniem wód jest ich wykorzystanie w szeroko rozumianych celach przemysłowych. W środkowym biegu Rudy utworzono zaporowy zbiornik Rybnik, którego wody wykorzystywane są w celach chłodniczych w blokach energetycznych pobliskiej elektrowni. Do innych przejawów przemysłowego wykorzystania wód zalicza się ich znaczenie w różnego rodzaju procesach technologicznych. Powszechnie funkcjonują jako odbiorniki zanieczyszczonych wód poprzemysłowych i pogórniczych w postaci np. specjalnie wybudowanych zbiorników. Czasami zanieczyszczenia odprowadzane są bezpośrednio do powierzchniowej sieci rzecznej. Wody wykorzystywane są również do zaspokajania potrzeb ludności. W tym celu bazuje się głównie na zasobach wód podziemnych, które czerpane są za pośrednictwem ujęć komunalnych. Część wód pozyskiwana jest na drodze drenażu górniczego pochodzącego z odwadniania pokładów węgla. W ten sposób w 2011 r. pozyskano 2 538 970 m3, w tym 800 000 m3 pochodziło z odwadniania kopalni. Część zasobów wód podziemnych podlegających eksploatacji nie jest w żaden sposób kontrolowana. Ma to miejsce zwłaszcza w przypadku indywidualnych gospodarstw w obrębie, których funkcjonują studnie kopane i wiercone.

Wody płynące oraz zbiorniki wodne w zlewni Rudy, zwłaszcza w jej zalesionej części mają znaczenie strategiczne dla przeciwpożarowego zabezpieczenia terenu. Przykładem stosowanych w praktyce rozwiązań przeciwpożarowych są zbiorniki wody przeznaczonej do celów gaśniczych oraz punkty czerpania wody wyznaczone nad ciekami. Sieć punktów została istotnie rozbudowana zwłaszcza po jednym z największych w kraju pożarze, który wybuchł w sierpniu 1992 r. i objął tereny o powierzchni ponad 90 km2. Największe szkody miały miejsce w nadleśnictwie Rudy Raciborskie.

Powierzchniowa sieć wodna w zlewni Rudy powszechnie wykorzystywana jest w celach rekreacyjnych. Ważną rolę w tym względzie odgrywa wspomniany Zbiornik Rybnicki, stanowiący miejsce do uprawiania żeglarstwa. Jest on także doskonałym łowiskiem ryb znanym w całej Polsce z medalowych ryb, które w sprzyjających rozwojowi wodach osiągają gigantyczne rozmiary. W wodach zbiornika żyją rekordowe okazy wielu gatunków ryb w tym, sumów, tołpyg, amurów i karpi. Podgrzane przez elektrownię wody zbiornika są miejscem bytowania także gatunków egzotycznych dla naszego kraju. Co jakiś czas media podają w formie sensacji informacje o pojawieniu się w zbiorniku takich ryb jak piranie czy tilapie, a także żółwi, które wypuszczane są na wolność przez człowieka. Na obszarze zlewni Rudy znajdują się także zbiorniki wodne wybudowane w celach typowo hodowlanych, które tworzą dosyć duże kompleksy. Największe ich nagromadzenie stwierdzono w dolinie Potoku Woszczyckiego, górnej Suminy oraz Rudy. Tego typu obiekty spotykane są także na pozostałym obszarze zlewni Rudy, jednak nie w tak dużej ilości, jak w obrębie wymienionych dolin rzecznych.

Bibliografia

1. Absalon D., 1998: Antropogeniczne zmiany odpływu rzecznego w zlewni Rudy. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
2. Absalon D., Jankowski A.T., Leśniok M., 2001: Komentarz do mapy hydrograficznej w skali 1:50 000, Arkusze Rybnik M-34-62-C, Główny Geodeta Kraju, Warszawa.
3. Absalon D., Jankowski A.T., Leśniok M., 2003: Komentarz do mapy hydrograficznej w skali 1:50 000, Arkusz Kuźnia Raciborska M-34-61-B. Główny Geodeta Kraju, Warszawa.
4. Absalon D., Jankowski A.T., Leśniok M., 2003: Komentarz do mapy hydrograficznej w skali 1:50 000, Arkusze Wodzisław Śląski M-34-61-D. Główny Geodeta Kraju, Warszawa.
5. Atlas hydrogeologiczny Polski, 1:500 000. B. Paczyński (red.), PIG, Warszawa 1995.

Podział hydrograficzny Polski, Wyd. IMiGW, Warszawa 1983.

Źródła on-line

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2016 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych. Dz.U. 2016 poz. 1187.

Rzętała M., Machowski R., Dorzecze Odry, "Encyklopedia Województwa Śląskiego" 2015, t. 2.

Zobacz też

Wody powierzchniowe Wody podziemne Dorzecze Odry Dorzecze Wisły