Surowce mineralne

Z IBR wiki
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania


Surowce mineralne to wydobyte ze złoża kopaliny użyteczne, mające zastosowanie w gospodarce. Województwo śląskie odgrywa bardzo ważną rolę w ogólnej produkcji surowców mineralnych Polski. Występujące na terenie województwa śląskiego surowce mineralne można zaliczyć do pięciu zasadniczych grup. Są to: surowce energetyczne (złoża węgla kamiennego, węgla brunatnego, gazu ziemnego i torfu), surowce chemiczne (sól kamienna, gipsy i siarka), rudy metali (złoża rud cynku i ołowiu, rudy molibdenowo-wolframowo-miedziowe, rudy żelaza), surowce skalne (piaskowce, wapienie, margle, dolomity, piaski, żwiry, kopaliny ilaste) oraz wody lecznicze.

Surowce energetyczne

Węgiel kamienny

Węgiel kamienny - węgiel kopalny zawierający od 78% do 92% pierwiastka węgla. Ma barwę czarną. Jest zwarty, jego twardość wynosi 2,0 do 2,5, a gęstość od 1,16 do 1,6 g/cm3 (średnia 1,3 g/cm3). Węgiel kamienny należy do węgli humusowych, niejednorodnych w swej strukturze, stanowiących mieszaninę kilku odmian petrograficznych (różniących się twardością i połyskiem), tworzących pojedyncze pasma. Należą do nich:

  1. fuzyn - węgiel włóknisty,
  2. duryn - węgiel matowy,
  3. klaryn - węgiel półbłyszczący,
  4. witryn - węgiel błyszczący.

W granicach obszaru województwa śląskiego położona jest zdecydowana większość złóż węgla kamiennego Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW). Są to największe złoża w Polsce i jedne z większych w Europie. Eksploatacja węgla kamiennego na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego jest prowadzona od ponad 250 lat. Maksymalny jej rozwój przypadał na lata 70-te XX wieku. W polskiej części zagłębia wydobywano wtedy ponad 200 mln ton węgla rocznie. Od roku 1990, w wyniku rozpoczętej restrukturyzacji górnictwa, liczba kopalń systematycznie malała. Obecnie eksploatowane złoża zajmują około 1 106 km2, a wydobycie wynosi ok. 65 mln ton węgla rocznie (Rys. 1). Węgle eksploatowane w GZW są zróżnicowane pod względem stopnia uwęglenia. Największą część zasobów tworzą węgle energetyczne (typy 31-32), w mniejszej ilości występują węgle koksujące (typy 34-36), znane są również węgle chude i antracytowe (typy 38 i 41) oraz antracyty (typ 42). Główne typy węgla kamiennego z krótką charakterystyką i zastosowaniem przedstawiono w Tabeli 1.

Rys.1. Rozmieszczenie złóż węgla kamiennego w GZW (Jureczka i in. 2009) 1 – złoża zaniechane (zakreskowane – złoża skreślone z rejestru), 2 – złoża eksploatowane, 3 – złoża niezagospodarowane (zakreskowane – złoża skreślone z rejestru zasobów).
Typ węgla Wyróżnik Zawartość części lotnych V% Charakterystyka Główne zastosowanie
Węgiel płomienny 31 powyżej 28 Duża zawartość części lotnych, brak lub słaba zdolność spiekania oraz silnie świecący i długi płomień Wykorzystywany jest do budowy pieców domowych, przemysłowych i generatorów
Węgiel gazowo - płomienny 32 powyżej 28 Duża zawartość części lotnych i średnia zdolność spiekania Znalazł zastosowanie przy budowie pieców domowych i przemysłowych oraz uwodornianiu i wytlewaniu (niskotemperaturowe odgazowanie stałych paliw)
Węgiel gazowy 33 powyżej 28 Duża wydajność smoły i gazu, znaczna spiekalność Używany jest w wytlewaniu, gazownictwie i koksownictwie.
Węgiel gazowo-koksowy 34 powyżej 28 Duża wydajność smoły i gazu, duża spiekalność, średnie ciśnienie Stosuje się go w koksownictwie i gazownictwie
Treść komórki Treść komórki Treść komórki Treść komórki Treść komórki
Treść komórki Treść komórki Treść komórki Treść komórki Treść komórki
Treść komórki Treść komórki Treść komórki Treść komórki Treść komórki
Treść komórki Treść komórki Treść komórki Treść komórki Treść komórki
Treść komórki Treść komórki Treść komórki Treść komórki Treść komórki
Treść komórki Treść komórki Treść komórki Treść komórki Treść komórki
Treść komórki Treść komórki Treść komórki Treść komórki Treść komórki