Trójkąt Trzech Cesarzy
Trójkąt Trzech Cesarzy położony jest u zbiegu rzek Białej i Czarnej Przemszy, z połączenia których powstaje Przemsza. W miejscu tym w przeszłości stykały się granice trzech europejskich imperiów: Prus, Austrii i Rosji. Geneza unikalnego na skalę światową „trójstyku” sięga 1742 r., kiedy to Prusy w wyniku zawarcia traktatu pokojowego z Austrią zajęły Górny Śląsk, jednak faktyczny moment powstania Trójkąta przypada dopiero na 1846 rok.
Historia
Początki formowania się styku trzech wielkich europejskich cesarstw – Prus, Rosji i Austrii – związane są z zajęciem Górnego Śląska przez Cesarstwo Niemieckie w 1742 roku. Rzeka Czarna Przemsza stała się wówczas granicą rozdzielającą terytorium Prus i Księstwa Siewierskiego. Od 1790 r., po włączeniu Księstwa do Polski, rzeka ta oddzieliła Prusy od obszaru Rzeczypospolitej. Polityczna funkcja Czarnej Przemszy utrzymała się jednak tylko do konwencji dotyczącej trzeciego rozbioru Polski (1795 r.), rezultatem której było przejęcie obszaru byłego Księstwa Siewierskiego przez Prusy wraz z przeniesieniem granicy państwowej daleko poza dolinę rzeki. Taki układ granic przetrwał aż do traktatu pokojowego w Tylży w 1807 r. Na mocy tego przymierza z inicjatywy Napoleona I z ziem II i III zaboru pruskiego utworzono Księstwo Warszawskie, które jednak tuż po Kongresie Wiedeńskim zostało wcielone do Rosji. Porozumienie zawarte pomiędzy Rosją, Prusami i Austrią w 1815 r. przyniosło zupełnie nowy podział Europy. W jego wyniku utworzono Wolne Miasto Kraków (Rzeczpospolita Krakowska) oraz Królestwo Polskie (Księstwo Kongresowe) połączone unią personalną z Rosją. W 1832 r. władze carskiej Rosji ograniczyły odrębność Kongresówki, by w 1874 r. znieść ją ostatecznie i nadać temu obszarowi nową nazwę Kraju Przywiślańskiego. Z kolei cesarstwo austriackie w 1846 r. zaanektowało Kraków wraz z obwodem krakowskim tworząc tzw. Nową Galicję, a następnie w 1868 r. połączyło się unią personalną z Węgrami tworząc Monarchię Austriacko-Węgierską[1].
Geneza nazwy
Wraz z likwidacją Wolnego Miasta Kraków obszar położony w dorzeczu Białej i Czarnej Przemszy zyskał nazwę Drei Länder Ecke, która została błędnie przetłumaczona jako Trójkąt Trzech Krajów. Rzeki łączyły się pod ostrym kątem nie tworząc żadnego trójkąta, dlatego też prawidłowa nazwa tego miejsca powinna brzmieć Kąt Trzech Krajów. Po zakończeniu wojny prusko-francuskiej doszło do zjednoczenia Niemiec i powstania Rzeszy Niemieckiej, której cesarzem został Wilhelm I. Przełomowe znaczenie dla rozwoju nazwy „trójstyku” miał 1873 r. Doszło wtedy do zawarcia porozumienia między Franciszkiem Józefem I (Austrią), Aleksandrem II (Rosją) i Wilhelmem I (Rzeszą Niemiecką), zwanego Związkiem Trzech Cesarzy. Miejsce u zbiegu Białej i Czarnej Przemszy nazwano wówczas Drei Kaiser Ecke, którą również błędnie przetłumaczono jako Trójkąt Trzech Cesarzy[2]. Pomimo tego właśnie to brzmienie nazwy omawianego miejsca ugruntowało się w świadomości społecznej.
