Sport w Częstochowie w latach 1990-2022: Różnice pomiędzy wersjami

Z IBR wiki
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
 
Linia 8: Linia 8:
:::::::::::::::::::::::::[[ENCYKLOPEDIA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Tom 11 (2024)|TOM: 11 (2024)]]
:::::::::::::::::::::::::[[ENCYKLOPEDIA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Tom 11 (2024)|TOM: 11 (2024)]]


Transformacja ustrojowa a w szczególności związane z nią przemiany społeczno  - gospodarcze miały przemożny wpływ na rozwój sportu zarówno w Częstochowie, jak i w całym kraju. Trudności gospodarcze znalazły swoje odzwierciedlenie w środkach finansowych przeznaczanych na sport. Na początku lat dziewięćdziesiątych zanotowano duży spadek dotacji na realizację zadań z zakresu sportu. Ograniczono pomoc państwa oraz finansowanie zakładowych klubów sportowych. Likwidacji uległy kluby i sekcje sportowe, ograniczono liczbę trenerów i instruktorów pracujących z młodzieżą, jak również zaniechano wielu inwestycji sportowych . Ponadto w wyniku reformy administracyjnej kraju z początkiem 1999 roku zlikwidowano województwo częstochowskie co w istotny sposób zmieniło kształt i struktury organizacyjne częstochowskiego sportu.
Transformacja ustrojowa a w szczególności związane z nią przemiany społeczno  - gospodarcze miały przemożny wpływ na rozwój sportu zarówno w Częstochowie, jak i w całym kraju. Trudności gospodarcze znalazły swoje odzwierciedlenie w środkach finansowych przeznaczanych na sport. Na początku lat dziewięćdziesiątych zanotowano duży spadek dotacji na realizację zadań z zakresu sportu. Ograniczono pomoc państwa oraz finansowanie zakładowych klubów sportowych. Likwidacji uległy kluby i sekcje sportowe, ograniczono liczbę trenerów i instruktorów pracujących z młodzieżą, jak również zaniechano wielu inwestycji sportowych<ref>J. Gaj, P. Pieczyński, R. Urban, ''Sport w Polsce w okresie transformacji ustrojowej,'' [w:] J. Gaj, B. Woltman (red.), ''Zarys historii sportu w Polsce 1867-1997,'' Gorzów Wlkp. 1999, s. 205-206.</ref>. Ponadto w wyniku reformy administracyjnej kraju z początkiem 1999 roku zlikwidowano województwo częstochowskie co w istotny sposób zmieniło kształt i struktury organizacyjne częstochowskiego sportu.


==Kluby, stowarzyszenia, organizacje==
==Kluby, stowarzyszenia, organizacje==


W 1990 roku struktury częstochowskiego sportu były nierozerwalnie związane ze strukturami wojewódzkimi. W Częstochowie jako stolicy województwa siedzibę miały najważniejsze stowarzyszenia, towarzystwa i organizacje sportowe obejmujące swym zasięgiem miasto oraz województwo. Z początkiem 1990 roku w Częstochowie działalność prowadziły m.in.: Wojewódzka Federacja Sportu, dziesięć Okręgowych Związków Sportowych (Okręgowy Związek Żeglarski, Okręgowy Związek Piłki Nożnej, Okręgowy Związek Szachowy, Okręgowy Związek Piłki Siatkowej, Okręgowy Związek Tenisa Stołowego, Okręgowy Związek Lekkiej Atletyki, Okręgowy Związek Kolarski, Okręgowy Związek Koszykówki, Okręgowy Związek Brydża Sportowego, Okręgowy Związek Podnoszenia Ciężarów); Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej, Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe, Liga Obrony Kraju, Szkolny Związek Sportowy, Akademicki Związek Sportowy (AZS), Automobilklub Częstochowski, Aeroklub Częstochowski i Związek Harcerstwa Polskiego. Ponadto w kolejnych latach utworzono: Towarzystwo Gimnastyczne Sokół (1992 rok), Stowarzyszenie Lokalne Salezjańskiej Organizacji Sportowej (15 marzec 1994 rok), Okręgowy Związek Badmintona (10 marzec 1995 rok), Okręgowy Związek Jeździecki  (14 luty 1996 rok) oraz Okręgowy Związek Taekwon-do (1996 rok) . Największy wpływ na kształt organizacji sportowych w Częstochowie po 1989 roku miała sytuacja gospodarczo - polityczna kraju oraz likwidacja województwa częstochowskiego. Zmiany w finansowaniu sportu, a właściwie ograniczenie bądź zakończenie finansowania klubów przez zakłady opiekuńcze, spowodowały zawieszenie działalności szeregu sekcji sportowych. Najbardziej zasłużone i najstarsze (dotychczas wielosekcyjne) częstochowskie kluby sportowe ograniczały się do prowadzenia jednej, maksymalnie dwóch sekcji. W 1990 roku Częstochowski Klub Sportowy (CKS) Budowlani zawiesił działalność sekcji pływackiej oraz trójboju nowoczesnego, pozostawiając tylko sekcję lekkoatletyczną. Skra w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych zakończyła działalność czterech z pięciu prowadzonych sekcji. Klub kolejno rezygnował ze szkolenia w zakresie: brydża sportowego (1991 rok), szachów i tenisa stołowego (1992 rok) oraz koszykówki (1994 rok), koncentrując się na piłce nożnej . Raków w latach dziewięćdziesiątych prowadził dwie sekcje: piłki nożnej i szachów. Następnie stał się klubem jednosekcyjnym – piłkarskim. Konsekwencją likwidacji województwa częstochowskiego była degradacja organizacji o statusie wojewódzkim do statusu powiatowego bądź ich całkowita likwidacja. Sytuacja ta w szczególności dotknęła okręgowe związki sportowe. Większość z nich uległo likwidacji, a pojedyncze zostały jednostkami (nieposiadającymi osobowości prawnej) włączonymi w struktury śląskich organizacji jak np.: Okręgowy Związek Piłki Nożnej przekształcony w podokręg częstochowski Śląskiego Związku Piłki Nożnej .  
W 1990 roku struktury częstochowskiego sportu były nierozerwalnie związane ze strukturami wojewódzkimi. W Częstochowie jako stolicy województwa siedzibę miały najważniejsze stowarzyszenia, towarzystwa i organizacje sportowe obejmujące swym zasięgiem miasto oraz województwo. Z początkiem 1990 roku w Częstochowie działalność prowadziły m.in.: Wojewódzka Federacja Sportu, dziesięć Okręgowych Związków Sportowych (Okręgowy Związek Żeglarski, Okręgowy Związek Piłki Nożnej, Okręgowy Związek Szachowy, Okręgowy Związek Piłki Siatkowej, Okręgowy Związek Tenisa Stołowego, Okręgowy Związek Lekkiej Atletyki, Okręgowy Związek Kolarski, Okręgowy Związek Koszykówki, Okręgowy Związek Brydża Sportowego, Okręgowy Związek Podnoszenia Ciężarów); Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej, Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe, Liga Obrony Kraju, Szkolny Związek Sportowy, Akademicki Związek Sportowy (AZS), Automobilklub Częstochowski, Aeroklub Częstochowski i Związek Harcerstwa Polskiego. Ponadto w kolejnych latach utworzono: Towarzystwo Gimnastyczne Sokół (1992 rok), Stowarzyszenie Lokalne Salezjańskiej Organizacji Sportowej (15 marzec 1994 rok), Okręgowy Związek Badmintona (10 marzec 1995 rok), Okręgowy Związek Jeździecki  (14 luty 1996 rok) oraz Okręgowy Związek Taekwon-do (1996 rok)<ref>D. Bakota, ''Sport w województwie częstochowskim w latach 1975-1998,'' Częstochowa 2013, s. 89-159.</ref>. Największy wpływ na kształt organizacji sportowych w Częstochowie po 1989 roku miała sytuacja gospodarczo - polityczna kraju oraz likwidacja województwa częstochowskiego. Zmiany w finansowaniu sportu, a właściwie ograniczenie bądź zakończenie finansowania klubów przez zakłady opiekuńcze, spowodowały zawieszenie działalności szeregu sekcji sportowych. Najbardziej zasłużone i najstarsze (dotychczas wielosekcyjne) częstochowskie kluby sportowe ograniczały się do prowadzenia jednej, maksymalnie dwóch sekcji. W 1990 roku Częstochowski Klub Sportowy (CKS) Budowlani zawiesił działalność sekcji pływackiej oraz trójboju nowoczesnego, pozostawiając tylko sekcję lekkoatletyczną. Skra w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych zakończyła działalność czterech z pięciu prowadzonych sekcji. Klub kolejno rezygnował ze szkolenia w zakresie: brydża sportowego (1991 rok), szachów i tenisa stołowego (1992 rok) oraz koszykówki (1994 rok), koncentrując się na piłce nożnej<ref>D. Bakota, A. Płomiński, ''Klub Sportowy Skra Częstochowa 1926-2018,'' Częstochowa 2019, s. 109, 114, 149.</ref>. Raków w latach dziewięćdziesiątych prowadził dwie sekcje: piłki nożnej i szachów. Następnie stał się klubem jednosekcyjnym – piłkarskim. Konsekwencją likwidacji województwa częstochowskiego była degradacja organizacji o statusie wojewódzkim do statusu powiatowego bądź ich całkowita likwidacja. Sytuacja ta w szczególności dotknęła okręgowe związki sportowe. Większość z nich uległo likwidacji, a pojedyncze zostały jednostkami (nieposiadającymi osobowości prawnej) włączonymi w struktury śląskich organizacji jak np.: Okręgowy Związek Piłki Nożnej przekształcony w podokręg częstochowski Śląskiego Związku Piłki Nożnej<ref>Statut Śląskiego Związku Piłki Nożnej, Katowice 2018.</ref>.  


==Rozwój dyscyplin==
==Rozwój dyscyplin==
Linia 18: Linia 18:
===Piłka nożna===
===Piłka nożna===


Największe sukcesy częstochowskich klubów prowadzących sekcje piłki nożnej przypadają na dwa okresy. Pierwszy to połowa lat dziewięćdziesiątych i rywalizacja Rakowa w najwyższej klasie rozgrywkowej. Drugi okres to przełom drugiej i trzeciej dekady XXI wieku i rywalizacja dwóch częstochowskich drużyn na poziomie centralnym: Rakowa w ekstraklasie oraz Skry w I lidze. W 1990 roku najwyżej sklasyfikowaną częstochowską drużyną był Raków, który wywalczył awans do II ligi. Na drugoligowych boiskach klub rywalizował przez cztery sezony zajmując kolejno: 6., 5., oraz 1., dające historyczny awans do ekstraklasy. Rundę jesienną debiutanckiego sezonu (1994/1995) w najwyższej klasie rozrywkowej klub zakończył w strefie spadkowej. Konsekwencją tego wyniku była zmiana trenera Zbigniewa Dobosza na Gotharda Kokotta. Pod wodzą nowego szkoleniowca Raków uplasował się na 13. miejscu, gwarantującym utrzymanie w lidze. W kolejnych dwóch sezonach klub kończył rozgrywki w środku tabeli, zajmując kolejno 8. i 9. miejsce. Sezon 1997/1998 Raków rozpoczął od kilku porażek i po siedmiu kolejkach zajmował ostatnie miejsce w tabeli. Sytuacja ta wpłynęła na zmianę trenera. Huberta Kostkę zastąpił Jan Basiński. Po dwóch kolejkach nastąpiła kolejna zmiana. Szkoleniowcem został Bogdan Hajdas, którego następnie zastąpił Adam Zalewski (asystent). W rundzie rewanżowej do klubu powrócił Gothard Kokott. Pomimo tego na zakończenie sezonu klub zajął ostatnie miejsce i został zdegradowany do II ligi . Spadek Rakowa był początkiem zapaści częstochowskiej piłki nożnej. Kolejne lata przyniosły następne spadki i długie lata rywalizacji na poziomie trzecio bądź czwartoligowym. Również pozostałe częstochowskie kluby odnoszące sukcesy we wcześniejszych latach, począwszy od lat dziewięćdziesiątych XX wieku, przeżywały duży regres. Victoria balansowała pomiędzy czwartym a piątym poziomem rozgrywkowym. Natomiast Skra przez długie lata rywalizowała w A klasie będącej szóstym poziomem rozgrywkowym w kraju . Odbudowa częstochowskiej piłki rozpoczęła się w drugiej dekadzie XXI wieku i była związana z Rakowem oraz Skrą. Oba kluby zostały przekształcone w spółki akcyjne i zyskały nowych właścicieli: Raków – Michała Świerczewskiego, Skra – Artura Szymczyka. W sezonie 2017/2018 Skra zajęła 1. miejsce w III lidze (III grupa - drużyny z województw: dolnośląskiego, lubuskiego, opolskiego oraz śląskiego) i uzyskała awans do II ligi (III poziom rozgrywkowy) . Na boiskach drugoligowych klub rywalizował przez trzy sezony, zajmując miejsca: 11., 14. i 6. Kończąc rozgrywki na 6. miejscu w sezonie 2020/2021, klub zapewnił sobie udział w barażach. W półfinale Skra pokonała w Chojnicach tamtejszą Chojniczankę - 1:0. Natomiast w finale rozgrywanym w Kaliszu zwyciężyła z drużyną gospodarzy Kaliskim Klubem Sportowym 1925 - 3:0. Bramki dla Skry podczas decydującego spotkania zdobyli Lucjan Klisiewicz, Maciej Kazimierowicz oraz Dawid Niedbała. Zwycięstwo zagwarantowało Skrze awans do I ligi i powrót na ten poziom rozgrywkowy po 69 latach .
Największe sukcesy częstochowskich klubów prowadzących sekcje piłki nożnej przypadają na dwa okresy. Pierwszy to połowa lat dziewięćdziesiątych i rywalizacja Rakowa w najwyższej klasie rozgrywkowej. Drugi okres to przełom drugiej i trzeciej dekady XXI wieku i rywalizacja dwóch częstochowskich drużyn na poziomie centralnym: Rakowa w ekstraklasie oraz Skry w I lidze. W 1990 roku najwyżej sklasyfikowaną częstochowską drużyną był Raków, który wywalczył awans do II ligi. Na drugoligowych boiskach klub rywalizował przez cztery sezony zajmując kolejno: 6., 5., oraz 1., dające historyczny awans do ekstraklasy. Rundę jesienną debiutanckiego sezonu (1994/1995) w najwyższej klasie rozrywkowej klub zakończył w strefie spadkowej. Konsekwencją tego wyniku była zmiana trenera Zbigniewa Dobosza na Gotharda Kokotta. Pod wodzą nowego szkoleniowca Raków uplasował się na 13. miejscu, gwarantującym utrzymanie w lidze. W kolejnych dwóch sezonach klub kończył rozgrywki w środku tabeli, zajmując kolejno 8. i 9. miejsce. Sezon 1997/1998 Raków rozpoczął od kilku porażek i po siedmiu kolejkach zajmował ostatnie miejsce w tabeli. Sytuacja ta wpłynęła na zmianę trenera. Huberta Kostkę zastąpił Jan Basiński. Po dwóch kolejkach nastąpiła kolejna zmiana. Szkoleniowcem został Bogdan Hajdas, którego następnie zastąpił Adam Zalewski (asystent). W rundzie rewanżowej do klubu powrócił Gothard Kokott. Pomimo tego na zakończenie sezonu klub zajął ostatnie miejsce i został zdegradowany do II ligi<ref>D. Bakota, ''Sport w województwie…'', s. 215-216.</ref>. Spadek Rakowa był początkiem zapaści częstochowskiej piłki nożnej. Kolejne lata przyniosły następne spadki i długie lata rywalizacji na poziomie trzecio bądź czwartoligowym. Również pozostałe częstochowskie kluby odnoszące sukcesy we wcześniejszych latach, począwszy od lat dziewięćdziesiątych XX wieku, przeżywały duży regres. Victoria balansowała pomiędzy czwartym a piątym poziomem rozgrywkowym. Natomiast Skra przez długie lata rywalizowała w A klasie będącej szóstym poziomem rozgrywkowym w kraju<ref>„Gazeta Częstochowska” 1999, nr 24, s. 23; „Gazeta w  Częstochowie” 2000, nr 143, s. 7; ,,Gazeta Wyborcza” – Częstochowa 2002, nr 134, b. pag. </ref>. Odbudowa częstochowskiej piłki rozpoczęła się w drugiej dekadzie XXI wieku i była związana z Rakowem oraz Skrą. Oba kluby zostały przekształcone w spółki akcyjne i zyskały nowych właścicieli: Raków – Michała Świerczewskiego, Skra – Artura Szymczyka. W sezonie 2017/2018 Skra zajęła 1. miejsce w III lidze (III grupa - drużyny z województw: dolnośląskiego, lubuskiego, opolskiego oraz śląskiego) i uzyskała awans do II ligi (III poziom rozgrywkowy)<ref>D. Bakota, A. Płomiński, dz. cyt., s. 103.</ref>. Na boiskach drugoligowych klub rywalizował przez trzy sezony, zajmując miejsca: 11., 14. i 6. Kończąc rozgrywki na 6. miejscu w sezonie 2020/2021, klub zapewnił sobie udział w barażach. W półfinale Skra pokonała w Chojnicach tamtejszą Chojniczankę - 1:0. Natomiast w finale rozgrywanym w Kaliszu zwyciężyła z drużyną gospodarzy Kaliskim Klubem Sportowym 1925 - 3:0. Bramki dla Skry podczas decydującego spotkania zdobyli Lucjan Klisiewicz, Maciej Kazimierowicz oraz Dawid Niedbała. Zwycięstwo zagwarantowało Skrze awans do I ligi i powrót na ten poziom rozgrywkowy po 69 latach<ref>„Życie Częstochowy i Powiatu” 2021, nr 72, s. 31. </ref>.


Raków do I ligi awansował w sezonie 2016/2017. W pierwszym roku rywalizacji na boiskach pierwszoligowych zajął 7. miejsce. Następnie w sezonie 2018/2019 zwyciężył w rozgrywkach uzyskując awans do ekstraklasy . Pierwszy sezon Rakowa na boiskach najwyższej klasy rozgrywkowej po ponad dwudziestu latach przerwy miał nietypowy przebieg. Pandemia wywołana wirusem SARS-CoV-2 spowodowała przerwę w rozgrywkach, a następnie dokończenie sezonu w reżimie sanitarnym. W tych warunkach klub zakończył rywalizację na 10. miejscu. Kolejny sezon (2020/2021) obfitował w liczne sukcesy. Raków zdobył pierwszy raz w swojej historii Puchar Polski. W meczu finałowym rozgrywanym w Lublinie pokonał Arkę Gdynia 2:1. Strzelcami zwycięskich bramek byli: Ivi López oraz David Tijanić . W rywalizacji ligowej prawie przez cały sezon plasował się w pierwszej trójce. Ostatecznie rozgrywki zakończył na 2. miejscu zdobywając wicemistrzostwo Polski. Ponadto trener Rakowa Marek Papszun został wybrany – Trenerem sezonu, a Kamil Piątkowski otrzymał tytuł Młodzieżowca sezonu PKO Banku Polskiego .
Raków do I ligi awansował w sezonie 2016/2017. W pierwszym roku rywalizacji na boiskach pierwszoligowych zajął 7. miejsce. Następnie w sezonie 2018/2019 zwyciężył w rozgrywkach uzyskując awans do ekstraklasy<ref>„Życie Częstochowy i Powiatu” 2019, nr 57, s. 1. </ref>. Pierwszy sezon Rakowa na boiskach najwyższej klasy rozgrywkowej po ponad dwudziestu latach przerwy miał nietypowy przebieg. Pandemia wywołana wirusem SARS-CoV-2 spowodowała przerwę w rozgrywkach, a następnie dokończenie sezonu w reżimie sanitarnym. W tych warunkach klub zakończył rywalizację na 10. miejscu. Kolejny sezon (2020/2021) obfitował w liczne sukcesy. Raków zdobył pierwszy raz w swojej historii Puchar Polski. W meczu finałowym rozgrywanym w Lublinie pokonał Arkę Gdynia 2:1. Strzelcami zwycięskich bramek byli: Ivi López oraz David Tijanić<ref>,,Życie Częstochowy i Powiatu” 2021, nr 50, s. 1. </ref>. W rywalizacji ligowej prawie przez cały sezon plasował się w pierwszej trójce. Ostatecznie rozgrywki zakończył na 2. miejscu zdobywając wicemistrzostwo Polski. Ponadto trener Rakowa Marek Papszun został wybrany – Trenerem sezonu, a Kamil Piątkowski otrzymał tytuł Młodzieżowca sezonu PKO Banku Polskiego<ref>,,Życie Częstochowy i Powiatu” 2021, nr 53, s. 8. </ref>.


Jako zdobywca Pucharu Polski w dniu 17 lipca 2021 roku Raków zmierzył się z warszawską Legią (mistrz kraju) w meczu o Superpuchar. W rywalizacji rozegranej na stadionie Legii zwyciężył po serii rzutów karnych (w regulaminowym czasie remisował 1:1 po golu Frana Tudora). Sukcesy w sezonie były przepustką do gry w kwalifikacjach Ligi Konferencji Europy UEFA. Raków rozpoczął rywalizację w pucharach od drugiej rundy, a jego przeciwnikiem był litewski klub - Sūduva Mariampol. Zarówno dwa mecze, jak i dogrywka zakończyły się wynikiem bezbramkowym. O awansie Rakowa zdecydowały rzuty karne, w których częstochowianie wygrali 4:3. Kolejnym przeciwnikiem był Rubin Kazań. Również w rywalizacji z rosyjskim klubem Raków w regulaminowym czasie dwukrotnie bezbramkowo zremisował. Awans uzyskał po bramce Vladislavsa Gutkovskisa, strzelonej w dogrywce. Ostatnim przeciwnikiem Rakowa na drodze do fazy grupowej był belgijski klub KAA Gent. W pierwszym meczu rozgrywanym przez Raków w roli gospodarza, klub z Częstochowy zwyciężył 1:0 po golu Andrzeja Niewulisa. W rewanżu przegrał 0:3 i zakończył swoją przygodę z europejskimi pucharami . W kolejnym sezonie (2021/2022) Raków powtórzył sukces z poprzedniego sezonu. Zdobył Puchar Polski (w finale pokonał Lecha Poznań 3:1, po golach Vladislavsa Gutkovskisa, Mateusza Wdowiaka i Iviego Lópeza) oraz wywalczył 2. miejsce w lidze . W odróżnieniu od wcześniejszego sezonu, 2. miejsce w sezonie 2021/2022 pozostawiło duży niedosyt wśród kibiców. Klub na trzy kolejki przed końcem rozgrywek zajmował 1. miejsce w tabeli i zwycięstwa w ostatnich meczach dawały mu historyczne mistrzostwo Polski bez względu na wyniki pozostałych drużyn. Ostatecznie zamiast trzech zwycięstw Raków wygrał tylko jedno spotkanie i zakończył rozgrywki na 2. miejscu. Spośród zawodników Rakowa na Gali Ekstraklasy podsumowującej zakończony sezon indywidualne nagrody otrzymali: Ivi López (piłkarz sezonu, pomocnik sezonu) oraz Vladan Kovačević (bramkarz sezonu). Ponadto Ivi López został królem strzelców rozgrywek (strzelił 20 goli) .
Jako zdobywca Pucharu Polski w dniu 17 lipca 2021 roku Raków zmierzył się z warszawską Legią (mistrz kraju) w meczu o Superpuchar. W rywalizacji rozegranej na stadionie Legii zwyciężył po serii rzutów karnych (w regulaminowym czasie remisował 1:1 po golu Frana Tudora). Sukcesy w sezonie były przepustką do gry w kwalifikacjach Ligi Konferencji Europy UEFA. Raków rozpoczął rywalizację w pucharach od drugiej rundy, a jego przeciwnikiem był litewski klub - Sūduva Mariampol. Zarówno dwa mecze, jak i dogrywka zakończyły się wynikiem bezbramkowym. O awansie Rakowa zdecydowały rzuty karne, w których częstochowianie wygrali 4:3. Kolejnym przeciwnikiem był Rubin Kazań. Również w rywalizacji z rosyjskim klubem Raków w regulaminowym czasie dwukrotnie bezbramkowo zremisował. Awans uzyskał po bramce Vladislavsa Gutkovskisa, strzelonej w dogrywce. Ostatnim przeciwnikiem Rakowa na drodze do fazy grupowej był belgijski klub KAA Gent. W pierwszym meczu rozgrywanym przez Raków w roli gospodarza, klub z Częstochowy zwyciężył 1:0 po golu Andrzeja Niewulisa. W rewanżu przegrał 0:3 i zakończył swoją przygodę z europejskimi pucharami<ref><nowiki>https://www.laczynaspilka.pl/biblioteka/mecze</nowiki> [dostęp: 17.12.2022 r.]</ref>. W kolejnym sezonie (2021/2022) Raków powtórzył sukces z poprzedniego sezonu. Zdobył Puchar Polski (w finale pokonał Lecha Poznań 3:1, po golach Vladislavsa Gutkovskisa, Mateusza Wdowiaka i Iviego Lópeza) oraz wywalczył 2. miejsce w lidze<ref>,,Życie Częstochowy i Powiatu” 2022, nr 52, s. 1. </ref>. W odróżnieniu od wcześniejszego sezonu, 2. miejsce w sezonie 2021/2022 pozostawiło duży niedosyt wśród kibiców. Klub na trzy kolejki przed końcem rozgrywek zajmował 1. miejsce w tabeli i zwycięstwa w ostatnich meczach dawały mu historyczne mistrzostwo Polski bez względu na wyniki pozostałych drużyn. Ostatecznie zamiast trzech zwycięstw Raków wygrał tylko jedno spotkanie i zakończył rozgrywki na 2. miejscu. Spośród zawodników Rakowa na Gali Ekstraklasy podsumowującej zakończony sezon indywidualne nagrody otrzymali: Ivi López (piłkarz sezonu, pomocnik sezonu) oraz Vladan Kovačević (bramkarz sezonu). Ponadto Ivi López został królem strzelców rozgrywek (strzelił 20 goli)<ref>,,Życie Częstochowy i Powiatu” 2022, nr 51, s. 2. </ref>.


===Piłka siatkowa===
===Piłka siatkowa===


Częstochowska siatkówka swoje największe sukcesy święciła w latach dziewięćdziesiątych XX wieku i były one nierozerwalnie związane z siatkarzami AZS. Klub w tym okresie sześciokrotnie zdobył tytuł mistrza Polski. Pierwszy historyczny tytuł wywalczył w 1990 roku. Skład zwycięskiej drużyny, której trenerami byli Ryszard Bosek i Stanisław Gościniak tworzyli: Marek Kwieciński, Roman Mac, Dariusz Marszałek, Zdzisław Olejnik, Piotr Owczarek, Radosław Panas, Andrzej Solski, Dariusz Stanicki, Krzysztof Stelmach, Andrzej Szewiński, Dariusz Taterka i Paweł Tomaszewski . W sezonach 1990/1991 i 1991/1992 siatkarze AZS zdobyli tytuł wicemistrza Polski uznając dwukrotnie wyższość AZS Olsztyn. Ponadto w 1991 roku, czterech częstochowskich siatkarzy: Marek Olczyk, Andrzej Solski, Krzysztof Stelmach i Andrzej Szewiński wywalczyło z reprezentacją Polski złoty medal na Uniwersjadzie w Sheffield . Drugi tytuł mistrza Polski siatkarze AZS zdobyli w sezonie 1992/1993. Trenerem zawodników był Edward Skorek, a sponsorem drużyny firma Edmunda Mzyka - Yawal. Mistrzostwo wywalczyli: Andrzej Ciuba, Radosław Dymowski, Paweł Dżygiel, Paweł Ignacok, Tomasz Krywult, Adam Kurek, Zdzisław Olejnik i Piotr Owczarek . Po rezygnacji trenera Edwarda Skorka, w sezonie 1993/1994 szkoleniowcem został Stanisław Gościniak. W tym sezonie AZS Częstochowa po raz trzeci wywalczył tytuł mistrza Polski. Złote medale zdobyli: Radosław Dymowski, Oktawian Krzyżanowski, Marek Kwieciński, Marcin Nowak, Piotr Owczarek, Radosław Panas, Artur Pieśniak, Andrzej Stelmach, Andrzej Szewiński, Krzysztof Śmigiel i Mariusz Wiktorowicz. Również w 1994 roku w finale mistrzostw Polski juniorów siatkarze AZS zdobyli tytuł mistrza Polski (skład drużyny: Andrzej Ciuba, Oktawian Krzyżanowski, Marcin Nowak, Grzegorz Otfinowski, Artur Pieśniak, Rafał Szarek, S. Machecki i Mariusz Wiktorowicz). Szkoleniowcem zwycięskiej drużyny był Adam Kowalski . W kolejnym sezonie (1994/1995) siatkarze AZS ponownie wywalczyli tytuł mistrzowski. Skład zwycięskiej drużyny tworzyli: Radosław Dymowski, Oktawian Krzyżanowski, Marek Kwieciński, Marcin Nowak, Zdzisław Olejnik, Radosław Panas, Artur Pieśniak, Andrzej Solski, Andrzej Stelmach, Krzysztof Śmigiel i Mariusz Wiktorowicz. Trenerem zespołu był Stanisław Gościniak. Ukoronowaniem sezonu było zdobycie w roku 1995 Superpucharu Polskiego Związku Piłki Siatkowej . Ponadto czterech częstochowskich studentów (Rafał Dymowski, Artur Pieśniak, Andrzej Solski i Krzysztof Śmigiel) uczestniczyło w 1995 roku w Uniwersjadzie w Fukuoce . Piąty tytuł mistrza Polski zespół częstochowskiego AZS wywalczył w sezonie 1996/1997 (skład zwycięskiej drużyny: Michał Chadała, Damian Dacewicz, Piotr Gruszka, Oktawian Krzyżanowski, Leszek Kurowski, Fabian Matyja, Dawid Murek, Robert Prygiel, Andrzej Stelmach i Krzysztof Śmigiel). Ważnym wydarzeniem dla częstochowskiej piłki siatkowej było powołanie w 1996 roku do reprezentacji Polski na igrzyska olimpijskie w Atlancie sześciu siatkarzy AZS. Nominacje otrzymali: Damian Dacewicz, Piotr Gruszka, Marcin Nowak, Robert Prygiel, Andrzej Stelmach i Krzysztof Śmigiel . W kolejnym sezonie (1997/1998) siatkarze AZS zajęli 5. miejsce w rozgrywkach I ligi. Pomimo tego słabego rezultatu zdobyli Puchar Polski, który gwarantował im start w Pucharze Zdobywców Pucharów. Natomiast zajęcie 5. miejsca wpłynęło na zmianę szkoleniowca. Miejsce Stanisława Gościniaka zajął Maciej Jarosz. W sezonie 1998/1999 po raz szósty zdobyto tytuł mistrza Polski (skład drużyny: Damian Dacewicz, Piotr Gruszka, Michał Jaszewski, Ireneusz Kłos, Grzegorz Kokociński, Fabian Matyja, Dawid Murek, Radosław Panas, Bartosz Szcześniewski i Łukasz Żygadło) . W kolejnych latach AZS nie udało się nawiązać do wcześniejszych osiągnięć. Jednym z nielicznych sukcesów było zwycięstwo w 2012 roku w Pucharze Challenge - organizowany przez Europejską Konfederację Piłki Siatkowej. W dwumeczu finałowym tych europejskich rozgrywek zawodnicy AZS pokonali polski zespół – Politechnikę Warszawską, a MVP finału został częstochowski siatkarz - Dawid Murek .
Częstochowska siatkówka swoje największe sukcesy święciła w latach dziewięćdziesiątych XX wieku i były one nierozerwalnie związane z siatkarzami AZS. Klub w tym okresie sześciokrotnie zdobył tytuł mistrza Polski. Pierwszy historyczny tytuł wywalczył w 1990 roku. Skład zwycięskiej drużyny, której trenerami byli Ryszard Bosek i Stanisław Gościniak tworzyli: Marek Kwieciński, Roman Mac, Dariusz Marszałek, Zdzisław Olejnik, Piotr Owczarek, Radosław Panas, Andrzej Solski, Dariusz Stanicki, Krzysztof Stelmach, Andrzej Szewiński, Dariusz Taterka i Paweł Tomaszewski<ref>W. Pięta, ''Akademicki Związek Sportowy w Częstochowie w latach 1945-2000'', Częstochowa 2007, s. 258.</ref>. W sezonach 1990/1991 i 1991/1992 siatkarze AZS zdobyli tytuł wicemistrza Polski uznając dwukrotnie wyższość AZS Olsztyn. Ponadto w 1991 roku, czterech częstochowskich siatkarzy: Marek Olczyk, Andrzej Solski, Krzysztof Stelmach i Andrzej Szewiński wywalczyło z reprezentacją Polski złoty medal na Uniwersjadzie w Sheffield<ref>Tamże, s. 258-259.</ref>. Drugi tytuł mistrza Polski siatkarze AZS zdobyli w sezonie 1992/1993. Trenerem zawodników był Edward Skorek, a sponsorem drużyny firma Edmunda Mzyka - Yawal. Mistrzostwo wywalczyli: Andrzej Ciuba, Radosław Dymowski, Paweł Dżygiel, Paweł Ignacok, Tomasz Krywult, Adam Kurek, Zdzisław Olejnik i Piotr Owczarek<ref>Tamże, s. 259-260.</ref>. Po rezygnacji trenera Edwarda Skorka, w sezonie 1993/1994 szkoleniowcem został Stanisław Gościniak. W tym sezonie AZS Częstochowa po raz trzeci wywalczył tytuł mistrza Polski. Złote medale zdobyli: Radosław Dymowski, Oktawian Krzyżanowski, Marek Kwieciński, Marcin Nowak, Piotr Owczarek, Radosław Panas, Artur Pieśniak, Andrzej Stelmach, Andrzej Szewiński, Krzysztof Śmigiel i Mariusz Wiktorowicz. Również w 1994 roku w finale mistrzostw Polski juniorów siatkarze AZS zdobyli tytuł mistrza Polski (skład drużyny: Andrzej Ciuba, Oktawian Krzyżanowski, Marcin Nowak, Grzegorz Otfinowski, Artur Pieśniak, Rafał Szarek, S. Machecki i Mariusz Wiktorowicz). Szkoleniowcem zwycięskiej drużyny był Adam Kowalski<ref>W. Pięta, P. Pięta, B. Pięta, ''Księga Jubileuszowa AZS Częstochowa'', Częstochowa 2000, s. 34.</ref>. W kolejnym sezonie (1994/1995) siatkarze AZS ponownie wywalczyli tytuł mistrzowski. Skład zwycięskiej drużyny tworzyli: Radosław Dymowski, Oktawian Krzyżanowski, Marek Kwieciński, Marcin Nowak, Zdzisław Olejnik, Radosław Panas, Artur Pieśniak, Andrzej Solski, Andrzej Stelmach, Krzysztof Śmigiel i Mariusz Wiktorowicz. Trenerem zespołu był Stanisław Gościniak. Ukoronowaniem sezonu było zdobycie w roku 1995 Superpucharu Polskiego Związku Piłki Siatkowej<ref>Tamże, s. 35.</ref>. Ponadto czterech częstochowskich studentów (Rafał Dymowski, Artur Pieśniak, Andrzej Solski i Krzysztof Śmigiel) uczestniczyło w 1995 roku w Uniwersjadzie w Fukuoce<ref>W. Pięta, dz. cyt., s. 238.</ref>. Piąty tytuł mistrza Polski zespół częstochowskiego AZS wywalczył w sezonie 1996/1997 (skład zwycięskiej drużyny: Michał Chadała, Damian Dacewicz, Piotr Gruszka, Oktawian Krzyżanowski, Leszek Kurowski, Fabian Matyja, Dawid Murek, Robert Prygiel, Andrzej Stelmach i Krzysztof Śmigiel). Ważnym wydarzeniem dla częstochowskiej piłki siatkowej było powołanie w 1996 roku do reprezentacji Polski na igrzyska olimpijskie w Atlancie sześciu siatkarzy AZS. Nominacje otrzymali: Damian Dacewicz, Piotr Gruszka, Marcin Nowak, Robert Prygiel, Andrzej Stelmach i Krzysztof Śmigiel<ref>Tamże, s. 238-239, 262.</ref>. W kolejnym sezonie (1997/1998) siatkarze AZS zajęli 5. miejsce w rozgrywkach I ligi. Pomimo tego słabego rezultatu zdobyli Puchar Polski, który gwarantował im start w Pucharze Zdobywców Pucharów. Natomiast zajęcie 5. miejsca wpłynęło na zmianę szkoleniowca. Miejsce Stanisława Gościniaka zajął Maciej Jarosz. W sezonie 1998/1999 po raz szósty zdobyto tytuł mistrza Polski (skład drużyny: Damian Dacewicz, Piotr Gruszka, Michał Jaszewski, Ireneusz Kłos, Grzegorz Kokociński, Fabian Matyja, Dawid Murek, Radosław Panas, Bartosz Szcześniewski i Łukasz Żygadło)<ref>Tamże, s. 262-263.</ref>. W kolejnych latach AZS nie udało się nawiązać do wcześniejszych osiągnięć. Jednym z nielicznych sukcesów było zwycięstwo w 2012 roku w Pucharze Challenge - organizowany przez Europejską Konfederację Piłki Siatkowej. W dwumeczu finałowym tych europejskich rozgrywek zawodnicy AZS pokonali polski zespół – Politechnikę Warszawską, a MVP finału został częstochowski siatkarz - Dawid Murek<ref><nowiki>https://web.archive.org/web/20160821163733/http://www.cev.lu/Competition-Area/CompetitionNews.aspx?NewsID=12314&ID=550</nowiki> [dostęp: 19.12.2022 r.]</ref>.


===Inne===
===Inne===
Linia 32: Linia 32:
Spośród częstochowskich sportowców, odnoszących sukcesy w latach 1989-2022, na uwagę zasługują przede wszystkim lekkoatleci CKS Budowlani, tenisistki AZS oraz żużlowcy Częstochowskiego Klubu Motocyklowego (CKM) Włókniarz.
Spośród częstochowskich sportowców, odnoszących sukcesy w latach 1989-2022, na uwagę zasługują przede wszystkim lekkoatleci CKS Budowlani, tenisistki AZS oraz żużlowcy Częstochowskiego Klubu Motocyklowego (CKM) Włókniarz.


Najbardziej utytułowaną reprezentantką CKS Budowlani była Małgorzata Rydz. W mistrzostwach Polski szesnaście razy stawała na najwyższym stopniu podium (1500 m - 1988-1997; 800 m - 1988, 1991-1993, 1995; 4 x 400 m - 1992), a dwukrotnie zdobyła wicemistrzostwo Polski (800 m - 1990; 4 x 400 m - 1991). Ponadto dziesięciokrotnie wywalczyła mistrzostwo Polski w hali (1500 m - 1988-1992; 800 m - 1989-1991, 1994, 1997) i wicemistrzostwo Polski w hali (800 m - 1990). Oprócz ww. sukcesów z powodzeniem startowała także na arenach międzynarodowych. Z jej ważniejszych startów poza granicami kraju wymienić należy: igrzyska olimpijskie w Barcelonie - 1992 rok (1500 m – 7. miejsce) i Atlancie - 1996 rok (1500 m – 8. miejsce); mistrzostwa świata w Tokio - 1991 rok (1500 m – 7. miejsce); puchar świata w Hawanie - 1992 rok (1500 m – 2. miejsce); Golden Four - Hercules Mityng w Monte Carlo - 1993 rok (1500 m – 3. miejsce); halowe mistrzostwa Europy w Paryżu - 1994 rok (1500 m – 3. miejsce); mistrzostwa Europy w Helsinkach - 1994 rok (800 m – 4. miejsce, 1500 m – 5.) i halowe mistrzostwa Europy w Sztokholmie - 1996 rok (1500 m – 3. miejsce) .
Najbardziej utytułowaną reprezentantką CKS Budowlani była Małgorzata Rydz. W mistrzostwach Polski szesnaście razy stawała na najwyższym stopniu podium (1500 m - 1988-1997; 800 m - 1988, 1991-1993, 1995; 4 x 400 m - 1992), a dwukrotnie zdobyła wicemistrzostwo Polski (800 m - 1990; 4 x 400 m - 1991). Ponadto dziesięciokrotnie wywalczyła mistrzostwo Polski w hali (1500 m - 1988-1992; 800 m - 1989-1991, 1994, 1997) i wicemistrzostwo Polski w hali (800 m - 1990). Oprócz ww. sukcesów z powodzeniem startowała także na arenach międzynarodowych. Z jej ważniejszych startów poza granicami kraju wymienić należy: igrzyska olimpijskie w Barcelonie - 1992 rok (1500 m – 7. miejsce) i Atlancie - 1996 rok (1500 m – 8. miejsce); mistrzostwa świata w Tokio - 1991 rok (1500 m – 7. miejsce); puchar świata w Hawanie - 1992 rok (1500 m – 2. miejsce); Golden Four - Hercules Mityng w Monte Carlo - 1993 rok (1500 m – 3. miejsce); halowe mistrzostwa Europy w Paryżu - 1994 rok (1500 m – 3. miejsce); mistrzostwa Europy w Helsinkach - 1994 rok (800 m – 4. miejsce, 1500 m – 5.) i halowe mistrzostwa Europy w Sztokholmie - 1996 rok (1500 m – 3. miejsce)<ref>D. Bakota, ''Sportowcy z województwa częstochowskiego reprezentujący Polskę na Igrzyskach Olimpijskich w latach 1976-1996'', [w:] M. Janik, A. Cholewa – Purgał (red.), ''Na ścieżkach historii. Od źródła historycznego do badań nad człowiekiem i państwem'', Częstochowa 2012, s. 113-114.</ref>.


Sukcesy dla Budowlanych, oprócz ww. Małgorzaty Rydz, odnosili też m.in.: Ewa Brych-Pająk (dwukrotnie zdobyła wicemistrzostwo Polski w biegu maratońskim w 2010 i 2014 roku oraz dwukrotnie medal brązowy w tej konkurencji w roku 2007 i 2009), Aleksandra Jawor (3. miejsce w mistrzostwach Polski w biegach przełajowych w 2009 roku oraz 1. miejsce w mistrzostwach Polski w półmaratonie w 2012 roku) i Jakub Jelonek (1. miejsce w mistrzostwach Polski w chodzie sportowym na 50 km w 2018 roku oraz dwukrotnie 3. miejsce na tym samym dystansie w roku 2019 i 2020) .
Sukcesy dla Budowlanych, oprócz ww. Małgorzaty Rydz, odnosili też m.in.: Ewa Brych-Pająk (dwukrotnie zdobyła wicemistrzostwo Polski w biegu maratońskim w 2010 i 2014 roku oraz dwukrotnie medal brązowy w tej konkurencji w roku 2007 i 2009), Aleksandra Jawor (3. miejsce w mistrzostwach Polski w biegach przełajowych w 2009 roku oraz 1. miejsce w mistrzostwach Polski w półmaratonie w 2012 roku) i Jakub Jelonek (1. miejsce w mistrzostwach Polski w chodzie sportowym na 50 km w 2018 roku oraz dwukrotnie 3. miejsce na tym samym dystansie w roku 2019 i 2020)<ref><nowiki>https://pl.wikipedia.org/wiki/Budowlani_Cz%C4%99stochowa</nowiki> [dostęp: 10.12.2022 r.]</ref>.


Kolejną dyscypliną, w której częstochowianie odnosili sukcesy był tenis stołowy. W 1989 roku tenisistki stołowe AZS Częstochowa awansowały do I ligi . Grały w niej tylko rok, ponieważ w sezonie 1989/1990 zajęły w rozgrywkach I ligi 9. miejsce i zostały zdegradowane do II ligi .
Kolejną dyscypliną, w której częstochowianie odnosili sukcesy był tenis stołowy. W 1989 roku tenisistki stołowe AZS Częstochowa awansowały do I ligi<ref>W. Pięta, B. Pięta, Tenis stołowy w Akademickim Związku Sportowym w Częstochowie w III RP, [w:] J. Rodziewicz – Gruhn, E. Małolepszy (red.), ''Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej. Kultura Fizyczna'', z. V, Częstochowa 2003, s. 177.</ref>. Grały w niej tylko rok, ponieważ w sezonie 1989/1990 zajęły w rozgrywkach I ligi 9. miejsce i zostały zdegradowane do II ligi<ref>W. Pięta, dz. cyt., s. 266-267.</ref>.
   
   
Sezon 1990/1991 rozpoczął się od reorganizacji systemu rozgrywek. Stworzono osiem grup II ligi. Zespół częstochowskiego AZS znalazł się w II lidze śląskiej w strefie VII . Upragniony awans do I ligi zawodniczki wywalczyły w sezonie 1991/1992 . Z kolei olbrzymim sukcesem dla tenisistek AZS zakończył się sezon 1994/1995, ponieważ awansowały do ekstraklasy . Grały w niej kilkanaście lat. W sezonie 2009/2010 spadły do I ligi, ale po rocznej nieobecności w ekstraklasie wywalczyły ponowny awans w sezonie 2010/2011 .  
Sezon 1990/1991 rozpoczął się od reorganizacji systemu rozgrywek. Stworzono osiem grup II ligi. Zespół częstochowskiego AZS znalazł się w II lidze śląskiej w strefie VII<ref>W. Pięta, B. Pięta, dz. cyt., s. 179.</ref>. Upragniony awans do I ligi zawodniczki wywalczyły w sezonie 1991/1992<ref>Tamże.</ref>. Z kolei olbrzymim sukcesem dla tenisistek AZS zakończył się sezon 1994/1995, ponieważ awansowały do ekstraklasy<ref>W. Pięta, dz. cyt., s. 349.</ref>. Grały w niej kilkanaście lat. W sezonie 2009/2010 spadły do I ligi, ale po rocznej nieobecności w ekstraklasie wywalczyły ponowny awans w sezonie 2010/2011<ref>W. Pięta, A. Kozłowska, ''Tenis stołowy w Częstochowie i okolicy w latach 1926-2013'', Częstochowa 2013, s. 133-136.</ref>.  


Najbardziej utytułowanymi zawodniczkami częstochowskiego AZS w omawianym okresie, były m.in.: Xu Jie, Jolanta Langosz, Paulina Narkiewicz, Agata Pastor, Anna Smykowska, Katarzyna Ślifirczyk i Weronika Walna .
Najbardziej utytułowanymi zawodniczkami częstochowskiego AZS w omawianym okresie, były m.in.: Xu Jie, Jolanta Langosz, Paulina Narkiewicz, Agata Pastor, Anna Smykowska, Katarzyna Ślifirczyk i Weronika Walna<ref>Tamże, s. 144.</ref>.


Z kolei biorąc pod uwagę częstochowskich żużlowców, warto zaznaczyć, że sezon w 1989 roku był dla nich ósmym rokiem startów w II lidze, w której występowali do 1991 roku. Natomiast od roku 1992 do 1999 zawodnicy częstochowskiego CKM występowali na przemian w I i II lidze (1992 rok - I liga, 1993 rok - II liga, lata 1994-1997 - I liga, lata 1998-1999 - II liga) . W 1999 roku żużlowcy Włókniarza wywalczyli awans do utworzonej w tym samym roku ekstraligi. Częstochowianie startowali w niej w latach 2000-2014. Po sezonie 2014 klub utracił licencję na starty w rozgrywkach o drużynowe mistrzostwo Polski. W kolejnym roku (2015) Włókniarz otrzymał licencję bezwarunkową na starty w sezonie 2016, w którym częstochowianie zajęli 3. miejsce w I lidze. Jednakże w wyniku przepisów, które uniemożliwiały starty w Ekstralidze Lokomotivowi Dyneburg (zwycięzcy ligi), a także rezygnacji Orła Łódź (drużyna zajęła 2. miejsce), Włókniarz awansował do ekstraligi. Startuje w niej niezmiennie od 2017 roku .
Z kolei biorąc pod uwagę częstochowskich żużlowców, warto zaznaczyć, że sezon w 1989 roku był dla nich ósmym rokiem startów w II lidze, w której występowali do 1991 roku. Natomiast od roku 1992 do 1999 zawodnicy częstochowskiego CKM występowali na przemian w I i II lidze (1992 rok - I liga, 1993 rok - II liga, lata 1994-1997 - I liga, lata 1998-1999 - II liga)<ref>M. Soczyk, ''Sześćdziesiąt lat w lidze polskiej minęło. Częstochowski Klub Motocyklowy „Włókniarz” 1946-2008'', Częstochowa 2009, s. 194-387.</ref>. W 1999 roku żużlowcy Włókniarza wywalczyli awans do utworzonej w tym samym roku ekstraligi. Częstochowianie startowali w niej w latach 2000-2014. Po sezonie 2014 klub utracił licencję na starty w rozgrywkach o drużynowe mistrzostwo Polski. W kolejnym roku (2015) Włókniarz otrzymał licencję bezwarunkową na starty w sezonie 2016, w którym częstochowianie zajęli 3. miejsce w I lidze. Jednakże w wyniku przepisów, które uniemożliwiały starty w Ekstralidze Lokomotivowi Dyneburg (zwycięzcy ligi), a także rezygnacji Orła Łódź (drużyna zajęła 2. miejsce), Włókniarz awansował do ekstraligi. Startuje w niej niezmiennie od 2017 roku<ref><nowiki>https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82%C3%B3kniarz_Cz%C4%99stochowa</nowiki> [dostęp: 10.12.2022 r.]</ref>.


W latach 1990-2022 CKM Włókniarz w drużynowych mistrzostwach Polski dwukrotnie zajął 1. miejsce (1996, 2003), raz 2. miejsce (2006) i pięciokrotnie 3. miejsce (2004, 2005, 2009, 2019, 2022). Z kolei spośród sukcesów indywidualnych wymienić należy m.in. 1. miejsce w indywidualnych mistrzostwach Polski Sławomira Drabika (1991, 1996), Rune Holty (2003) i Grzegorza Walaska (2004); 2. miejsce w indywidualnych mistrzostwach Europy Sebastiana Ułamka (2007, 2008), jak również 1. miejsce w indywidualnych mistrzostwach świata juniorów Jakuba Miśkowiaka (2021) .
W latach 1990-2022 CKM Włókniarz w drużynowych mistrzostwach Polski dwukrotnie zajął 1. miejsce (1996, 2003), raz 2. miejsce (2006) i pięciokrotnie 3. miejsce (2004, 2005, 2009, 2019, 2022). Z kolei spośród sukcesów indywidualnych wymienić należy m.in. 1. miejsce w indywidualnych mistrzostwach Polski Sławomira Drabika (1991, 1996), Rune Holty (2003) i Grzegorza Walaska (2004); 2. miejsce w indywidualnych mistrzostwach Europy Sebastiana Ułamka (2007, 2008), jak również 1. miejsce w indywidualnych mistrzostwach świata juniorów Jakuba Miśkowiaka (2021)<ref>Tamże.</ref>.


==Infrastruktura sportowa==
==Infrastruktura sportowa==


Lata dziewięćdziesiąte XX wieku to czasy borykania się z problemami finansowymi, które wpłynęły również na zaniechanie wielu inwestycji sportowych. Według danych z sierpnia 1997 roku na terenie Częstochowy istniały takie obiekty, jak np.: boiska piłkarskie, 6 pływalni krytych, 2 pływalnie otwarte, strzelnica, 12 kortów tenisowych, sztuczne lodowisko i 2 kręgi modelarskie . Wiele w tym zakresie zmieniło się po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. W latach 2005-2007 zmodernizowano stadion żużlowy w częstochowskiej dzielnicy Zawodzie-Dąbie (Miejski Stadion Arena Częstochowa). Z kolei w 2012 roku oddano do użytku, znajdującą się w bezpośrednim sąsiedztwie stadionu żużlowego, Halę Sportową Częstochowa. Inną halą sportowo – widowiskową jest położona w dzielnicy Tysiąclecie – Hala Polonia. Ważnym obiektem dla częstochowian jest również Miejski Stadion Lekkoatletyczny, który zmodernizowano w 2000 roku oraz stadiony piłkarskie grających w ekstraklasie Rakowa i w I lidze – Skry. Miejski Stadion Piłkarski „Raków”, znajdujący się przy ul. Limanowskiego, w latach 2020-2022 poddano modernizacji, aby dostosować go do wymogów piłkarskiej ekstraklasy (liczy obecnie 5500 miejsc) .Z kolei Skra nowy stadion wybudowała przy ul. Loretańskiej 20. Jego otwarcie nastąpiło wiosną 2012 roku, a 23 października 2013 roku klub podpisał umowę sponsorską z firmą Stolzle, w wyniku której stadion klubowy uzyskał nazwę - Stolzle Stadion. W dniu 2 stycznia 2016 roku, na mocy decyzji Prezydenta Miasta Częstochowy, stadion przekazany został w trwały zarząd Miejskiemu Ośrodkowi Sportu i Rekreacji w Częstochowie i nazwany został Miejskim Stadionem Piłkarskim . Z innych obiektów wymienić należy jeszcze m.in. stadiony Victorii i Stradomia, salę sportową „Częstochowianka” przy ul. Rejtana 7c, pływalnię krytą przy al. Niepodległości czy korty tenisowe przy ul. 3 Maja.
Lata dziewięćdziesiąte XX wieku to czasy borykania się z problemami finansowymi, które wpłynęły również na zaniechanie wielu inwestycji sportowych. Według danych z sierpnia 1997 roku na terenie Częstochowy istniały takie obiekty, jak np.: boiska piłkarskie, 6 pływalni krytych, 2 pływalnie otwarte, strzelnica, 12 kortów tenisowych, sztuczne lodowisko i 2 kręgi modelarskie<ref>Stan kultury fizycznej i sportu w województwie częstochowskim oraz uwarunkowania niezbędne dla dalszego rozwoju tej dziedziny życia społecznego. Materiały na Kolegium Wojewody, Częstochowa, sierpień 1997, s. 8. (opracował T. Kapica)</ref>. Wiele w tym zakresie zmieniło się po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. W latach 2005-2007 zmodernizowano stadion żużlowy w częstochowskiej dzielnicy Zawodzie-Dąbie (Miejski Stadion Arena Częstochowa). Z kolei w 2012 roku oddano do użytku, znajdującą się w bezpośrednim sąsiedztwie stadionu żużlowego, Halę Sportową Częstochowa. Inną halą sportowo – widowiskową jest położona w dzielnicy Tysiąclecie – Hala Polonia. Ważnym obiektem dla częstochowian jest również Miejski Stadion Lekkoatletyczny, który zmodernizowano w 2000 roku oraz stadiony piłkarskie grających w ekstraklasie Rakowa i w I lidze – Skry. Miejski Stadion Piłkarski „Raków”, znajdujący się przy ul. Limanowskiego, w latach 2020-2022 poddano modernizacji, aby dostosować go do wymogów piłkarskiej ekstraklasy (liczy obecnie 5500 miejsc)<ref><nowiki>https://pl.wikipedia.org/wiki/Sport_w_Cz%C4%99stochowie#Obiekty_sportowe</nowiki> [dostęp: 19.12.2022 r.]</ref>. Z kolei Skra nowy stadion wybudowała przy ul. Loretańskiej 20. Jego otwarcie nastąpiło wiosną 2012 roku, a 23 października 2013 roku klub podpisał umowę sponsorską z firmą Stolzle, w wyniku której stadion klubowy uzyskał nazwę - Stolzle Stadion. W dniu 2 stycznia 2016 roku, na mocy decyzji Prezydenta Miasta Częstochowy, stadion przekazany został w trwały zarząd Miejskiemu Ośrodkowi Sportu i Rekreacji w Częstochowie i nazwany został Miejskim Stadionem Piłkarskim<ref>D. Bakota, A. Płomiński, dz. cyt., s. 19.</ref>. Z innych obiektów wymienić należy jeszcze m.in. stadiony Victorii i Stradomia, salę sportową „Częstochowianka” przy ul. Rejtana 7c, pływalnię krytą przy al. Niepodległości czy korty tenisowe przy ul. 3 Maja.


==Bibliografia==
==Bibliografia==
Linia 83: Linia 83:


====Publikacje====
====Publikacje====
#Bakota D., Płomiński A., Klub Sportowy Skra Częstochowa 1926-2018, Częstochowa 2019.
#Bakota D., Płomiński A., ''Klub Sportowy Skra Częstochowa 1926-2018,'' Częstochowa 2019.
#Bakota D., Sport w województwie częstochowskim w latach 1975-1998, Częstochowa 2013.  
#Bakota D., ''Sport w województwie częstochowskim w latach 1975-1998,'' Częstochowa 2013.  
#Bakota D., Sportowcy z województwa częstochowskiego reprezentujący Polskę na Igrzyskach Olimpijskich w latach 1976-1996, [w:] Janik M., Cholewa - Purgał A. (red.), Na ścieżkach historii. Od źródła historycznego do badań nad człowiekiem i państwem, Częstochowa 2012, s. 109-121.
#Bakota D., ''Sportowcy z województwa częstochowskiego reprezentujący Polskę na Igrzyskach Olimpijskich w latach 1976-1996'', [w:] Janik M., Cholewa - Purgał A. (red.), ''Na ścieżkach historii. Od źródła historycznego do badań nad człowiekiem i państwem'', Częstochowa 2012, s. 109-121.
#Gaj J., Pieczyński P., Urban R., Sport w Polsce w okresie transformacji ustrojowej, [w:] Gaj J., Woltman B. (red.), Zarys historii sportu w Polsce 1867-1997, Gorzów Wlkp. 1999, s. 205-260.
#Gaj J., Pieczyński P., Urban R., ''Sport w Polsce w okresie transformacji ustrojowej,'' [w:] Gaj J., Woltman B. (red.), ''Zarys historii sportu w Polsce 1867-1997,'' Gorzów Wlkp. 1999, s. 205-260.
#Pięta W., Akademicki Związek Sportowy w Częstochowie w latach 1945-2000, Częstochowa 2007.
#Pięta W., ''Akademicki Związek Sportowy w Częstochowie w latach 1945-2000'', Częstochowa 2007.
#Pięta W., Kozłowska A., Tenis stołowy w Częstochowie i okolicy w latach 1926-2013, Częstochowa 2013.
#Pięta W., Kozłowska A., ''Tenis stołowy w Częstochowie i okolicy w latach 1926-2013'', Częstochowa 2013.
#Pięta W., Pięta P., Pięta B., Księga Jubileuszowa AZS Częstochowa, Częstochowa 2000.
#Pięta W., Pięta P., Pięta B., ''Księga Jubileuszowa AZS Częstochowa'', Częstochowa 2000.
#Pięta W., Pięta B., Tenis stołowy w Akademickim Związku Sportowym w Częstochowie w III RP, [w:] Rodziewicz – Gruhn J., Małolepszy E. (red.), Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej. Kultura Fizyczna, z. V, Częstochowa 2003, s. 173-186.
#Pięta W., Pięta B., Tenis stołowy w Akademickim Związku Sportowym w Częstochowie w III RP, [w:] Rodziewicz – Gruhn J., Małolepszy E. (red.), ''Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej. Kultura Fizyczna'', z. V, Częstochowa 2003, s. 173-186.
#Soczyk M., Sześćdziesiąt lat w lidze polskiej minęło. Częstochowski Klub Motocyklowy „Włókniarz” 1946-2008, Częstochowa 2009.
#Soczyk M., ''Sześćdziesiąt lat w lidze polskiej minęło. Częstochowski Klub Motocyklowy „Włókniarz” 1946-2008'', Częstochowa 2009.


==Przypisy==
==Przypisy==
<references/>
<references/>

Aktualna wersja na dzień 15:15, 15 lut 2024

Autorzy: dr Daniel Bakota, dr Arkadiusz Płomiński

ENCYKLOPEDIA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
TOM: 11 (2024)

Transformacja ustrojowa a w szczególności związane z nią przemiany społeczno - gospodarcze miały przemożny wpływ na rozwój sportu zarówno w Częstochowie, jak i w całym kraju. Trudności gospodarcze znalazły swoje odzwierciedlenie w środkach finansowych przeznaczanych na sport. Na początku lat dziewięćdziesiątych zanotowano duży spadek dotacji na realizację zadań z zakresu sportu. Ograniczono pomoc państwa oraz finansowanie zakładowych klubów sportowych. Likwidacji uległy kluby i sekcje sportowe, ograniczono liczbę trenerów i instruktorów pracujących z młodzieżą, jak również zaniechano wielu inwestycji sportowych[1]. Ponadto w wyniku reformy administracyjnej kraju z początkiem 1999 roku zlikwidowano województwo częstochowskie co w istotny sposób zmieniło kształt i struktury organizacyjne częstochowskiego sportu.

Kluby, stowarzyszenia, organizacje

W 1990 roku struktury częstochowskiego sportu były nierozerwalnie związane ze strukturami wojewódzkimi. W Częstochowie jako stolicy województwa siedzibę miały najważniejsze stowarzyszenia, towarzystwa i organizacje sportowe obejmujące swym zasięgiem miasto oraz województwo. Z początkiem 1990 roku w Częstochowie działalność prowadziły m.in.: Wojewódzka Federacja Sportu, dziesięć Okręgowych Związków Sportowych (Okręgowy Związek Żeglarski, Okręgowy Związek Piłki Nożnej, Okręgowy Związek Szachowy, Okręgowy Związek Piłki Siatkowej, Okręgowy Związek Tenisa Stołowego, Okręgowy Związek Lekkiej Atletyki, Okręgowy Związek Kolarski, Okręgowy Związek Koszykówki, Okręgowy Związek Brydża Sportowego, Okręgowy Związek Podnoszenia Ciężarów); Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej, Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe, Liga Obrony Kraju, Szkolny Związek Sportowy, Akademicki Związek Sportowy (AZS), Automobilklub Częstochowski, Aeroklub Częstochowski i Związek Harcerstwa Polskiego. Ponadto w kolejnych latach utworzono: Towarzystwo Gimnastyczne Sokół (1992 rok), Stowarzyszenie Lokalne Salezjańskiej Organizacji Sportowej (15 marzec 1994 rok), Okręgowy Związek Badmintona (10 marzec 1995 rok), Okręgowy Związek Jeździecki (14 luty 1996 rok) oraz Okręgowy Związek Taekwon-do (1996 rok)[2]. Największy wpływ na kształt organizacji sportowych w Częstochowie po 1989 roku miała sytuacja gospodarczo - polityczna kraju oraz likwidacja województwa częstochowskiego. Zmiany w finansowaniu sportu, a właściwie ograniczenie bądź zakończenie finansowania klubów przez zakłady opiekuńcze, spowodowały zawieszenie działalności szeregu sekcji sportowych. Najbardziej zasłużone i najstarsze (dotychczas wielosekcyjne) częstochowskie kluby sportowe ograniczały się do prowadzenia jednej, maksymalnie dwóch sekcji. W 1990 roku Częstochowski Klub Sportowy (CKS) Budowlani zawiesił działalność sekcji pływackiej oraz trójboju nowoczesnego, pozostawiając tylko sekcję lekkoatletyczną. Skra w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych zakończyła działalność czterech z pięciu prowadzonych sekcji. Klub kolejno rezygnował ze szkolenia w zakresie: brydża sportowego (1991 rok), szachów i tenisa stołowego (1992 rok) oraz koszykówki (1994 rok), koncentrując się na piłce nożnej[3]. Raków w latach dziewięćdziesiątych prowadził dwie sekcje: piłki nożnej i szachów. Następnie stał się klubem jednosekcyjnym – piłkarskim. Konsekwencją likwidacji województwa częstochowskiego była degradacja organizacji o statusie wojewódzkim do statusu powiatowego bądź ich całkowita likwidacja. Sytuacja ta w szczególności dotknęła okręgowe związki sportowe. Większość z nich uległo likwidacji, a pojedyncze zostały jednostkami (nieposiadającymi osobowości prawnej) włączonymi w struktury śląskich organizacji jak np.: Okręgowy Związek Piłki Nożnej przekształcony w podokręg częstochowski Śląskiego Związku Piłki Nożnej[4].

Rozwój dyscyplin

Piłka nożna

Największe sukcesy częstochowskich klubów prowadzących sekcje piłki nożnej przypadają na dwa okresy. Pierwszy to połowa lat dziewięćdziesiątych i rywalizacja Rakowa w najwyższej klasie rozgrywkowej. Drugi okres to przełom drugiej i trzeciej dekady XXI wieku i rywalizacja dwóch częstochowskich drużyn na poziomie centralnym: Rakowa w ekstraklasie oraz Skry w I lidze. W 1990 roku najwyżej sklasyfikowaną częstochowską drużyną był Raków, który wywalczył awans do II ligi. Na drugoligowych boiskach klub rywalizował przez cztery sezony zajmując kolejno: 6., 5., oraz 1., dające historyczny awans do ekstraklasy. Rundę jesienną debiutanckiego sezonu (1994/1995) w najwyższej klasie rozrywkowej klub zakończył w strefie spadkowej. Konsekwencją tego wyniku była zmiana trenera Zbigniewa Dobosza na Gotharda Kokotta. Pod wodzą nowego szkoleniowca Raków uplasował się na 13. miejscu, gwarantującym utrzymanie w lidze. W kolejnych dwóch sezonach klub kończył rozgrywki w środku tabeli, zajmując kolejno 8. i 9. miejsce. Sezon 1997/1998 Raków rozpoczął od kilku porażek i po siedmiu kolejkach zajmował ostatnie miejsce w tabeli. Sytuacja ta wpłynęła na zmianę trenera. Huberta Kostkę zastąpił Jan Basiński. Po dwóch kolejkach nastąpiła kolejna zmiana. Szkoleniowcem został Bogdan Hajdas, którego następnie zastąpił Adam Zalewski (asystent). W rundzie rewanżowej do klubu powrócił Gothard Kokott. Pomimo tego na zakończenie sezonu klub zajął ostatnie miejsce i został zdegradowany do II ligi[5]. Spadek Rakowa był początkiem zapaści częstochowskiej piłki nożnej. Kolejne lata przyniosły następne spadki i długie lata rywalizacji na poziomie trzecio bądź czwartoligowym. Również pozostałe częstochowskie kluby odnoszące sukcesy we wcześniejszych latach, począwszy od lat dziewięćdziesiątych XX wieku, przeżywały duży regres. Victoria balansowała pomiędzy czwartym a piątym poziomem rozgrywkowym. Natomiast Skra przez długie lata rywalizowała w A klasie będącej szóstym poziomem rozgrywkowym w kraju[6]. Odbudowa częstochowskiej piłki rozpoczęła się w drugiej dekadzie XXI wieku i była związana z Rakowem oraz Skrą. Oba kluby zostały przekształcone w spółki akcyjne i zyskały nowych właścicieli: Raków – Michała Świerczewskiego, Skra – Artura Szymczyka. W sezonie 2017/2018 Skra zajęła 1. miejsce w III lidze (III grupa - drużyny z województw: dolnośląskiego, lubuskiego, opolskiego oraz śląskiego) i uzyskała awans do II ligi (III poziom rozgrywkowy)[7]. Na boiskach drugoligowych klub rywalizował przez trzy sezony, zajmując miejsca: 11., 14. i 6. Kończąc rozgrywki na 6. miejscu w sezonie 2020/2021, klub zapewnił sobie udział w barażach. W półfinale Skra pokonała w Chojnicach tamtejszą Chojniczankę - 1:0. Natomiast w finale rozgrywanym w Kaliszu zwyciężyła z drużyną gospodarzy Kaliskim Klubem Sportowym 1925 - 3:0. Bramki dla Skry podczas decydującego spotkania zdobyli Lucjan Klisiewicz, Maciej Kazimierowicz oraz Dawid Niedbała. Zwycięstwo zagwarantowało Skrze awans do I ligi i powrót na ten poziom rozgrywkowy po 69 latach[8].

Raków do I ligi awansował w sezonie 2016/2017. W pierwszym roku rywalizacji na boiskach pierwszoligowych zajął 7. miejsce. Następnie w sezonie 2018/2019 zwyciężył w rozgrywkach uzyskując awans do ekstraklasy[9]. Pierwszy sezon Rakowa na boiskach najwyższej klasy rozgrywkowej po ponad dwudziestu latach przerwy miał nietypowy przebieg. Pandemia wywołana wirusem SARS-CoV-2 spowodowała przerwę w rozgrywkach, a następnie dokończenie sezonu w reżimie sanitarnym. W tych warunkach klub zakończył rywalizację na 10. miejscu. Kolejny sezon (2020/2021) obfitował w liczne sukcesy. Raków zdobył pierwszy raz w swojej historii Puchar Polski. W meczu finałowym rozgrywanym w Lublinie pokonał Arkę Gdynia 2:1. Strzelcami zwycięskich bramek byli: Ivi López oraz David Tijanić[10]. W rywalizacji ligowej prawie przez cały sezon plasował się w pierwszej trójce. Ostatecznie rozgrywki zakończył na 2. miejscu zdobywając wicemistrzostwo Polski. Ponadto trener Rakowa Marek Papszun został wybrany – Trenerem sezonu, a Kamil Piątkowski otrzymał tytuł Młodzieżowca sezonu PKO Banku Polskiego[11].

Jako zdobywca Pucharu Polski w dniu 17 lipca 2021 roku Raków zmierzył się z warszawską Legią (mistrz kraju) w meczu o Superpuchar. W rywalizacji rozegranej na stadionie Legii zwyciężył po serii rzutów karnych (w regulaminowym czasie remisował 1:1 po golu Frana Tudora). Sukcesy w sezonie były przepustką do gry w kwalifikacjach Ligi Konferencji Europy UEFA. Raków rozpoczął rywalizację w pucharach od drugiej rundy, a jego przeciwnikiem był litewski klub - Sūduva Mariampol. Zarówno dwa mecze, jak i dogrywka zakończyły się wynikiem bezbramkowym. O awansie Rakowa zdecydowały rzuty karne, w których częstochowianie wygrali 4:3. Kolejnym przeciwnikiem był Rubin Kazań. Również w rywalizacji z rosyjskim klubem Raków w regulaminowym czasie dwukrotnie bezbramkowo zremisował. Awans uzyskał po bramce Vladislavsa Gutkovskisa, strzelonej w dogrywce. Ostatnim przeciwnikiem Rakowa na drodze do fazy grupowej był belgijski klub KAA Gent. W pierwszym meczu rozgrywanym przez Raków w roli gospodarza, klub z Częstochowy zwyciężył 1:0 po golu Andrzeja Niewulisa. W rewanżu przegrał 0:3 i zakończył swoją przygodę z europejskimi pucharami[12]. W kolejnym sezonie (2021/2022) Raków powtórzył sukces z poprzedniego sezonu. Zdobył Puchar Polski (w finale pokonał Lecha Poznań 3:1, po golach Vladislavsa Gutkovskisa, Mateusza Wdowiaka i Iviego Lópeza) oraz wywalczył 2. miejsce w lidze[13]. W odróżnieniu od wcześniejszego sezonu, 2. miejsce w sezonie 2021/2022 pozostawiło duży niedosyt wśród kibiców. Klub na trzy kolejki przed końcem rozgrywek zajmował 1. miejsce w tabeli i zwycięstwa w ostatnich meczach dawały mu historyczne mistrzostwo Polski bez względu na wyniki pozostałych drużyn. Ostatecznie zamiast trzech zwycięstw Raków wygrał tylko jedno spotkanie i zakończył rozgrywki na 2. miejscu. Spośród zawodników Rakowa na Gali Ekstraklasy podsumowującej zakończony sezon indywidualne nagrody otrzymali: Ivi López (piłkarz sezonu, pomocnik sezonu) oraz Vladan Kovačević (bramkarz sezonu). Ponadto Ivi López został królem strzelców rozgrywek (strzelił 20 goli)[14].

Piłka siatkowa

Częstochowska siatkówka swoje największe sukcesy święciła w latach dziewięćdziesiątych XX wieku i były one nierozerwalnie związane z siatkarzami AZS. Klub w tym okresie sześciokrotnie zdobył tytuł mistrza Polski. Pierwszy historyczny tytuł wywalczył w 1990 roku. Skład zwycięskiej drużyny, której trenerami byli Ryszard Bosek i Stanisław Gościniak tworzyli: Marek Kwieciński, Roman Mac, Dariusz Marszałek, Zdzisław Olejnik, Piotr Owczarek, Radosław Panas, Andrzej Solski, Dariusz Stanicki, Krzysztof Stelmach, Andrzej Szewiński, Dariusz Taterka i Paweł Tomaszewski[15]. W sezonach 1990/1991 i 1991/1992 siatkarze AZS zdobyli tytuł wicemistrza Polski uznając dwukrotnie wyższość AZS Olsztyn. Ponadto w 1991 roku, czterech częstochowskich siatkarzy: Marek Olczyk, Andrzej Solski, Krzysztof Stelmach i Andrzej Szewiński wywalczyło z reprezentacją Polski złoty medal na Uniwersjadzie w Sheffield[16]. Drugi tytuł mistrza Polski siatkarze AZS zdobyli w sezonie 1992/1993. Trenerem zawodników był Edward Skorek, a sponsorem drużyny firma Edmunda Mzyka - Yawal. Mistrzostwo wywalczyli: Andrzej Ciuba, Radosław Dymowski, Paweł Dżygiel, Paweł Ignacok, Tomasz Krywult, Adam Kurek, Zdzisław Olejnik i Piotr Owczarek[17]. Po rezygnacji trenera Edwarda Skorka, w sezonie 1993/1994 szkoleniowcem został Stanisław Gościniak. W tym sezonie AZS Częstochowa po raz trzeci wywalczył tytuł mistrza Polski. Złote medale zdobyli: Radosław Dymowski, Oktawian Krzyżanowski, Marek Kwieciński, Marcin Nowak, Piotr Owczarek, Radosław Panas, Artur Pieśniak, Andrzej Stelmach, Andrzej Szewiński, Krzysztof Śmigiel i Mariusz Wiktorowicz. Również w 1994 roku w finale mistrzostw Polski juniorów siatkarze AZS zdobyli tytuł mistrza Polski (skład drużyny: Andrzej Ciuba, Oktawian Krzyżanowski, Marcin Nowak, Grzegorz Otfinowski, Artur Pieśniak, Rafał Szarek, S. Machecki i Mariusz Wiktorowicz). Szkoleniowcem zwycięskiej drużyny był Adam Kowalski[18]. W kolejnym sezonie (1994/1995) siatkarze AZS ponownie wywalczyli tytuł mistrzowski. Skład zwycięskiej drużyny tworzyli: Radosław Dymowski, Oktawian Krzyżanowski, Marek Kwieciński, Marcin Nowak, Zdzisław Olejnik, Radosław Panas, Artur Pieśniak, Andrzej Solski, Andrzej Stelmach, Krzysztof Śmigiel i Mariusz Wiktorowicz. Trenerem zespołu był Stanisław Gościniak. Ukoronowaniem sezonu było zdobycie w roku 1995 Superpucharu Polskiego Związku Piłki Siatkowej[19]. Ponadto czterech częstochowskich studentów (Rafał Dymowski, Artur Pieśniak, Andrzej Solski i Krzysztof Śmigiel) uczestniczyło w 1995 roku w Uniwersjadzie w Fukuoce[20]. Piąty tytuł mistrza Polski zespół częstochowskiego AZS wywalczył w sezonie 1996/1997 (skład zwycięskiej drużyny: Michał Chadała, Damian Dacewicz, Piotr Gruszka, Oktawian Krzyżanowski, Leszek Kurowski, Fabian Matyja, Dawid Murek, Robert Prygiel, Andrzej Stelmach i Krzysztof Śmigiel). Ważnym wydarzeniem dla częstochowskiej piłki siatkowej było powołanie w 1996 roku do reprezentacji Polski na igrzyska olimpijskie w Atlancie sześciu siatkarzy AZS. Nominacje otrzymali: Damian Dacewicz, Piotr Gruszka, Marcin Nowak, Robert Prygiel, Andrzej Stelmach i Krzysztof Śmigiel[21]. W kolejnym sezonie (1997/1998) siatkarze AZS zajęli 5. miejsce w rozgrywkach I ligi. Pomimo tego słabego rezultatu zdobyli Puchar Polski, który gwarantował im start w Pucharze Zdobywców Pucharów. Natomiast zajęcie 5. miejsca wpłynęło na zmianę szkoleniowca. Miejsce Stanisława Gościniaka zajął Maciej Jarosz. W sezonie 1998/1999 po raz szósty zdobyto tytuł mistrza Polski (skład drużyny: Damian Dacewicz, Piotr Gruszka, Michał Jaszewski, Ireneusz Kłos, Grzegorz Kokociński, Fabian Matyja, Dawid Murek, Radosław Panas, Bartosz Szcześniewski i Łukasz Żygadło)[22]. W kolejnych latach AZS nie udało się nawiązać do wcześniejszych osiągnięć. Jednym z nielicznych sukcesów było zwycięstwo w 2012 roku w Pucharze Challenge - organizowany przez Europejską Konfederację Piłki Siatkowej. W dwumeczu finałowym tych europejskich rozgrywek zawodnicy AZS pokonali polski zespół – Politechnikę Warszawską, a MVP finału został częstochowski siatkarz - Dawid Murek[23].

Inne

Spośród częstochowskich sportowców, odnoszących sukcesy w latach 1989-2022, na uwagę zasługują przede wszystkim lekkoatleci CKS Budowlani, tenisistki AZS oraz żużlowcy Częstochowskiego Klubu Motocyklowego (CKM) Włókniarz.

Najbardziej utytułowaną reprezentantką CKS Budowlani była Małgorzata Rydz. W mistrzostwach Polski szesnaście razy stawała na najwyższym stopniu podium (1500 m - 1988-1997; 800 m - 1988, 1991-1993, 1995; 4 x 400 m - 1992), a dwukrotnie zdobyła wicemistrzostwo Polski (800 m - 1990; 4 x 400 m - 1991). Ponadto dziesięciokrotnie wywalczyła mistrzostwo Polski w hali (1500 m - 1988-1992; 800 m - 1989-1991, 1994, 1997) i wicemistrzostwo Polski w hali (800 m - 1990). Oprócz ww. sukcesów z powodzeniem startowała także na arenach międzynarodowych. Z jej ważniejszych startów poza granicami kraju wymienić należy: igrzyska olimpijskie w Barcelonie - 1992 rok (1500 m – 7. miejsce) i Atlancie - 1996 rok (1500 m – 8. miejsce); mistrzostwa świata w Tokio - 1991 rok (1500 m – 7. miejsce); puchar świata w Hawanie - 1992 rok (1500 m – 2. miejsce); Golden Four - Hercules Mityng w Monte Carlo - 1993 rok (1500 m – 3. miejsce); halowe mistrzostwa Europy w Paryżu - 1994 rok (1500 m – 3. miejsce); mistrzostwa Europy w Helsinkach - 1994 rok (800 m – 4. miejsce, 1500 m – 5.) i halowe mistrzostwa Europy w Sztokholmie - 1996 rok (1500 m – 3. miejsce)[24].

Sukcesy dla Budowlanych, oprócz ww. Małgorzaty Rydz, odnosili też m.in.: Ewa Brych-Pająk (dwukrotnie zdobyła wicemistrzostwo Polski w biegu maratońskim w 2010 i 2014 roku oraz dwukrotnie medal brązowy w tej konkurencji w roku 2007 i 2009), Aleksandra Jawor (3. miejsce w mistrzostwach Polski w biegach przełajowych w 2009 roku oraz 1. miejsce w mistrzostwach Polski w półmaratonie w 2012 roku) i Jakub Jelonek (1. miejsce w mistrzostwach Polski w chodzie sportowym na 50 km w 2018 roku oraz dwukrotnie 3. miejsce na tym samym dystansie w roku 2019 i 2020)[25].

Kolejną dyscypliną, w której częstochowianie odnosili sukcesy był tenis stołowy. W 1989 roku tenisistki stołowe AZS Częstochowa awansowały do I ligi[26]. Grały w niej tylko rok, ponieważ w sezonie 1989/1990 zajęły w rozgrywkach I ligi 9. miejsce i zostały zdegradowane do II ligi[27].

Sezon 1990/1991 rozpoczął się od reorganizacji systemu rozgrywek. Stworzono osiem grup II ligi. Zespół częstochowskiego AZS znalazł się w II lidze śląskiej w strefie VII[28]. Upragniony awans do I ligi zawodniczki wywalczyły w sezonie 1991/1992[29]. Z kolei olbrzymim sukcesem dla tenisistek AZS zakończył się sezon 1994/1995, ponieważ awansowały do ekstraklasy[30]. Grały w niej kilkanaście lat. W sezonie 2009/2010 spadły do I ligi, ale po rocznej nieobecności w ekstraklasie wywalczyły ponowny awans w sezonie 2010/2011[31].

Najbardziej utytułowanymi zawodniczkami częstochowskiego AZS w omawianym okresie, były m.in.: Xu Jie, Jolanta Langosz, Paulina Narkiewicz, Agata Pastor, Anna Smykowska, Katarzyna Ślifirczyk i Weronika Walna[32].

Z kolei biorąc pod uwagę częstochowskich żużlowców, warto zaznaczyć, że sezon w 1989 roku był dla nich ósmym rokiem startów w II lidze, w której występowali do 1991 roku. Natomiast od roku 1992 do 1999 zawodnicy częstochowskiego CKM występowali na przemian w I i II lidze (1992 rok - I liga, 1993 rok - II liga, lata 1994-1997 - I liga, lata 1998-1999 - II liga)[33]. W 1999 roku żużlowcy Włókniarza wywalczyli awans do utworzonej w tym samym roku ekstraligi. Częstochowianie startowali w niej w latach 2000-2014. Po sezonie 2014 klub utracił licencję na starty w rozgrywkach o drużynowe mistrzostwo Polski. W kolejnym roku (2015) Włókniarz otrzymał licencję bezwarunkową na starty w sezonie 2016, w którym częstochowianie zajęli 3. miejsce w I lidze. Jednakże w wyniku przepisów, które uniemożliwiały starty w Ekstralidze Lokomotivowi Dyneburg (zwycięzcy ligi), a także rezygnacji Orła Łódź (drużyna zajęła 2. miejsce), Włókniarz awansował do ekstraligi. Startuje w niej niezmiennie od 2017 roku[34].

W latach 1990-2022 CKM Włókniarz w drużynowych mistrzostwach Polski dwukrotnie zajął 1. miejsce (1996, 2003), raz 2. miejsce (2006) i pięciokrotnie 3. miejsce (2004, 2005, 2009, 2019, 2022). Z kolei spośród sukcesów indywidualnych wymienić należy m.in. 1. miejsce w indywidualnych mistrzostwach Polski Sławomira Drabika (1991, 1996), Rune Holty (2003) i Grzegorza Walaska (2004); 2. miejsce w indywidualnych mistrzostwach Europy Sebastiana Ułamka (2007, 2008), jak również 1. miejsce w indywidualnych mistrzostwach świata juniorów Jakuba Miśkowiaka (2021)[35].

Infrastruktura sportowa

Lata dziewięćdziesiąte XX wieku to czasy borykania się z problemami finansowymi, które wpłynęły również na zaniechanie wielu inwestycji sportowych. Według danych z sierpnia 1997 roku na terenie Częstochowy istniały takie obiekty, jak np.: boiska piłkarskie, 6 pływalni krytych, 2 pływalnie otwarte, strzelnica, 12 kortów tenisowych, sztuczne lodowisko i 2 kręgi modelarskie[36]. Wiele w tym zakresie zmieniło się po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. W latach 2005-2007 zmodernizowano stadion żużlowy w częstochowskiej dzielnicy Zawodzie-Dąbie (Miejski Stadion Arena Częstochowa). Z kolei w 2012 roku oddano do użytku, znajdującą się w bezpośrednim sąsiedztwie stadionu żużlowego, Halę Sportową Częstochowa. Inną halą sportowo – widowiskową jest położona w dzielnicy Tysiąclecie – Hala Polonia. Ważnym obiektem dla częstochowian jest również Miejski Stadion Lekkoatletyczny, który zmodernizowano w 2000 roku oraz stadiony piłkarskie grających w ekstraklasie Rakowa i w I lidze – Skry. Miejski Stadion Piłkarski „Raków”, znajdujący się przy ul. Limanowskiego, w latach 2020-2022 poddano modernizacji, aby dostosować go do wymogów piłkarskiej ekstraklasy (liczy obecnie 5500 miejsc)[37]. Z kolei Skra nowy stadion wybudowała przy ul. Loretańskiej 20. Jego otwarcie nastąpiło wiosną 2012 roku, a 23 października 2013 roku klub podpisał umowę sponsorską z firmą Stolzle, w wyniku której stadion klubowy uzyskał nazwę - Stolzle Stadion. W dniu 2 stycznia 2016 roku, na mocy decyzji Prezydenta Miasta Częstochowy, stadion przekazany został w trwały zarząd Miejskiemu Ośrodkowi Sportu i Rekreacji w Częstochowie i nazwany został Miejskim Stadionem Piłkarskim[38]. Z innych obiektów wymienić należy jeszcze m.in. stadiony Victorii i Stradomia, salę sportową „Częstochowianka” przy ul. Rejtana 7c, pływalnię krytą przy al. Niepodległości czy korty tenisowe przy ul. 3 Maja.

Bibliografia

Źródła

Źródła archiwalne

  • Archiwum Państwowe w Częstochowie
  1. Urząd Wojewódzki w Częstochowie z lat [1948] 1975-1998 [2002]

Źródła drukowane

  1. Statut Śląskiego Związku Piłki Nożnej, Katowice 2018.
  2. Stan kultury fizycznej i sportu w województwie częstochowskim oraz uwarunkowania niezbędne dla dalszego rozwoju tej dziedziny życia społecznego. Materiały na Kolegium Wojewody, Częstochowa 1997.

Źródła online

  1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Budowlani_Cz%C4%99stochowa
  2. https://pl.wikipedia.org/wiki/Sport_w_Cz%C4%99stochowie#Obiekty_sportowe
  3. https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82%C3%B3kniarz_Cz%C4%99stochowa
  4. https://web.archive.org/web/20160821163733/http://www.cev.lu/Competition-Area/CompetitionNews.aspx?NewsID=12314&ID=550
  5. https://www.laczynaspilka.pl/biblioteka/mecze

Prasa

  1. „Gazeta Częstochowska” 1999.
  2. „Gazeta w Częstochowie” 2000.
  3. „Gazeta Wyborcza” – Częstochowa 2002.
  4. „Życie Częstochowy i Powiatu” 2019, 2021, 2022.

Literatura

Publikacje

  1. Bakota D., Płomiński A., Klub Sportowy Skra Częstochowa 1926-2018, Częstochowa 2019.
  2. Bakota D., Sport w województwie częstochowskim w latach 1975-1998, Częstochowa 2013.
  3. Bakota D., Sportowcy z województwa częstochowskiego reprezentujący Polskę na Igrzyskach Olimpijskich w latach 1976-1996, [w:] Janik M., Cholewa - Purgał A. (red.), Na ścieżkach historii. Od źródła historycznego do badań nad człowiekiem i państwem, Częstochowa 2012, s. 109-121.
  4. Gaj J., Pieczyński P., Urban R., Sport w Polsce w okresie transformacji ustrojowej, [w:] Gaj J., Woltman B. (red.), Zarys historii sportu w Polsce 1867-1997, Gorzów Wlkp. 1999, s. 205-260.
  5. Pięta W., Akademicki Związek Sportowy w Częstochowie w latach 1945-2000, Częstochowa 2007.
  6. Pięta W., Kozłowska A., Tenis stołowy w Częstochowie i okolicy w latach 1926-2013, Częstochowa 2013.
  7. Pięta W., Pięta P., Pięta B., Księga Jubileuszowa AZS Częstochowa, Częstochowa 2000.
  8. Pięta W., Pięta B., Tenis stołowy w Akademickim Związku Sportowym w Częstochowie w III RP, [w:] Rodziewicz – Gruhn J., Małolepszy E. (red.), Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej. Kultura Fizyczna, z. V, Częstochowa 2003, s. 173-186.
  9. Soczyk M., Sześćdziesiąt lat w lidze polskiej minęło. Częstochowski Klub Motocyklowy „Włókniarz” 1946-2008, Częstochowa 2009.

Przypisy

  1. ↑ J. Gaj, P. Pieczyński, R. Urban, Sport w Polsce w okresie transformacji ustrojowej, [w:] J. Gaj, B. Woltman (red.), Zarys historii sportu w Polsce 1867-1997, Gorzów Wlkp. 1999, s. 205-206.
  2. ↑ D. Bakota, Sport w województwie częstochowskim w latach 1975-1998, Częstochowa 2013, s. 89-159.
  3. ↑ D. Bakota, A. Płomiński, Klub Sportowy Skra Częstochowa 1926-2018, Częstochowa 2019, s. 109, 114, 149.
  4. ↑ Statut Śląskiego Związku Piłki Nożnej, Katowice 2018.
  5. ↑ D. Bakota, Sport w województwie…, s. 215-216.
  6. ↑ „Gazeta Częstochowska” 1999, nr 24, s. 23; „Gazeta w  Częstochowie” 2000, nr 143, s. 7; ,,Gazeta Wyborcza” – Częstochowa 2002, nr 134, b. pag.
  7. ↑ D. Bakota, A. Płomiński, dz. cyt., s. 103.
  8. ↑ „Życie Częstochowy i Powiatu” 2021, nr 72, s. 31.
  9. ↑ „Życie Częstochowy i Powiatu” 2019, nr 57, s. 1.
  10. ↑ ,,Życie Częstochowy i Powiatu” 2021, nr 50, s. 1.
  11. ↑ ,,Życie Częstochowy i Powiatu” 2021, nr 53, s. 8.
  12. ↑ https://www.laczynaspilka.pl/biblioteka/mecze [dostęp: 17.12.2022 r.]
  13. ↑ ,,Życie Częstochowy i Powiatu” 2022, nr 52, s. 1.
  14. ↑ ,,Życie Częstochowy i Powiatu” 2022, nr 51, s. 2.
  15. ↑ W. Pięta, Akademicki Związek Sportowy w Częstochowie w latach 1945-2000, Częstochowa 2007, s. 258.
  16. ↑ Tamże, s. 258-259.
  17. ↑ Tamże, s. 259-260.
  18. ↑ W. Pięta, P. Pięta, B. Pięta, Księga Jubileuszowa AZS Częstochowa, Częstochowa 2000, s. 34.
  19. ↑ Tamże, s. 35.
  20. ↑ W. Pięta, dz. cyt., s. 238.
  21. ↑ Tamże, s. 238-239, 262.
  22. ↑ Tamże, s. 262-263.
  23. ↑ https://web.archive.org/web/20160821163733/http://www.cev.lu/Competition-Area/CompetitionNews.aspx?NewsID=12314&ID=550 [dostęp: 19.12.2022 r.]
  24. ↑ D. Bakota, Sportowcy z województwa częstochowskiego reprezentujący Polskę na Igrzyskach Olimpijskich w latach 1976-1996, [w:] M. Janik, A. Cholewa – Purgał (red.), Na ścieżkach historii. Od źródła historycznego do badań nad człowiekiem i państwem, Częstochowa 2012, s. 113-114.
  25. ↑ https://pl.wikipedia.org/wiki/Budowlani_Cz%C4%99stochowa [dostęp: 10.12.2022 r.]
  26. ↑ W. Pięta, B. Pięta, Tenis stołowy w Akademickim Związku Sportowym w Częstochowie w III RP, [w:] J. Rodziewicz – Gruhn, E. Małolepszy (red.), Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej. Kultura Fizyczna, z. V, Częstochowa 2003, s. 177.
  27. ↑ W. Pięta, dz. cyt., s. 266-267.
  28. ↑ W. Pięta, B. Pięta, dz. cyt., s. 179.
  29. ↑ Tamże.
  30. ↑ W. Pięta, dz. cyt., s. 349.
  31. ↑ W. Pięta, A. Kozłowska, Tenis stołowy w Częstochowie i okolicy w latach 1926-2013, Częstochowa 2013, s. 133-136.
  32. ↑ Tamże, s. 144.
  33. ↑ M. Soczyk, Sześćdziesiąt lat w lidze polskiej minęło. Częstochowski Klub Motocyklowy „Włókniarz” 1946-2008, Częstochowa 2009, s. 194-387.
  34. ↑ https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82%C3%B3kniarz_Cz%C4%99stochowa [dostęp: 10.12.2022 r.]
  35. ↑ Tamże.
  36. ↑ Stan kultury fizycznej i sportu w województwie częstochowskim oraz uwarunkowania niezbędne dla dalszego rozwoju tej dziedziny życia społecznego. Materiały na Kolegium Wojewody, Częstochowa, sierpień 1997, s. 8. (opracował T. Kapica)
  37. ↑ https://pl.wikipedia.org/wiki/Sport_w_Cz%C4%99stochowie#Obiekty_sportowe [dostęp: 19.12.2022 r.]
  38. ↑ D. Bakota, A. Płomiński, dz. cyt., s. 19.
Źródło: „http://ibrbs.pl/index.php?title=Sport_w_Częstochowie_w_latach_1990-2022&oldid=11133”