Województwo śląskie (III RP)

Województwo śląskie jest regionem Polski położonym w południowej części kraju, między 49°15’ a 51°06’ szerokości geograficznej północnej oraz między 18°05’ a 19°55’ długości geograficznej wschodniej. Powstało w wyniku nowego podziału administracyjnego kraju wprowadzonego z dniem 1 stycznia 1999 roku . Reforma administracyjna przywróciła przedwojenną nazwę "województwo śląskie", ale nie uwzględniła historycznych granic regionu śląskiego (górnośląskiego). Województwo śląskie obejmuje swym zasięgiem dawne województwa – katowickie, częstochowskie i bielskie. Jego kształt nawiązuje do kształtu województwa katowickiego sprzed 1975 roku.

Położenie geograficzne

Herb województwa przedstawia złotego orła Piastów górnośląskich bez korony, zwróconego w prawo, na niebieskim tle, flaga trzy pasy poziome: pas błękitny w 2/5 szerokości płata od góry, pas żółty 1/5 szerokości płata w środku - i pas błękitny 2/5 szerokości płata od dołu.

Władzę administracyjną sprawują władze samorządowe oraz organy administracji rządowej. Władzę samorządową sprawuje sejmik wojewódzki wybierany w wyborach powszechnych i bezpośrednich na okres 4 lat i jako organ wykonawczy urząd marszałkowski, na którego czele stoi marszałek wybierany przez sejmik wojewódzki. Władze centralne reprezentowane są przez urząd wojewódzki, na którego czele stoi wojewoda, powoływany przez premiera i sprawujący nadzór nad legalnością działania samorządu wojewódzkiego. Siedzibą władz samorządowych, jak i rządowych województwa są Katowice.

Śląskie graniczy z czterema województwami: od zachodu z opolskim (240 km), od północy z łódzkim (144 km), od południowego wschodu ze świętokrzyskim (117 km), a od wschodu z małopolskim (241 km). Południową granicę województwa stanowi granica państwowa ze Słowacją (87 km), a południowo-zachodnią granica z Republiką Czeską (150 km). Większość granic ma charakter sztuczny, z wyjątkiem obszarów górskich, gdzie biegną one graniami, a także odcinków poprowadzonych korytem rzek. W promieniu 600 km od Katowic znajduje się aż sześć europejskich stolic: Berlin, Bratysława, Budapeszt, Praga, Warszawa i Wiedeń.

Województwo śląskie ma urozmaicone ukształtowanie terenu, obejmuje swym obszarem góry, kotliny, wyżyny i niziny. Większa część województwa leży na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej, która składa się z Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej, Wyżyny Śląskiej i części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej (Wyżyny Częstochowskiej). Północno-wschodni wąski pas regionu należy do Wyżyny Przedborskiej, wchodzącej w skład Wyżyny Małopolskiej. Ziemie na zachodzie należą do Niziny Śląskiej, a ściślej do Równiny Opolskiej, Kotliny Raciborskiej i Płaskowyżu Głubczyckiego, który jest najbardziej na zachód wysuniętą częścią województwa śląskiego. Południowa część województwa znajduje się na obszarze Karpat Zachodnich, a dokładnie Pogórza Zachodniobeskidzkiego i Beskidu Zachodniego oraz Podkarpacia Północnego - Kotliny Oświęcimskiej i niewielkiej części Kotliny Ostrawskiej.

Najwyższej położony punkt wysokościowy województwa (1534 m n.p.m.) znajduje się na zboczach Pilska w Beskidzie Żywieckim, a najniższej w Kotlinie Raciborskiej poniżej ujścia rzeki Rudy do Odry (173 m n.p.m.).

Cechą charakterystyczną województwa jest fakt, że na jego obszarze mają swoje źródła dwie z trzech największych rzek Polski: Wisła (na zachodnim stoku Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim) oraz Warta (na Wyżynie Częstochowskiej w Kromołowie). Oprócz nich przez województwo przepływa druga największa polska rzeka – Odra. Ważną rolę przyrodniczą, jak i gospodarczą odgrywają jeszcze takie rzeki jak: Liswarta, Kłodnica, Mała Panew, Olza, Pilica, Przemasza (Biała i Czarna), Ruda oraz Soła.

Największym zbiornikiem wodnym województwa jest Zbiornik Goczałkowicki położony na terenie gminy Goczałkowice-Zdrój, często nazywany przez turystów „Śląskim Morzem”. Zajmuje powierzchnię 3200 ha, a jego maksymalna pojemność wynosi 168 mln m³. Jest to zbiornik retencyjny zaopatrujący w wodę pitną większą część Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP). Do ważniejszych zbiorników regionu należą dwa jeziora na Sole: Żywieckie (10 km2) i Międzybrodzkie (3,7 km2) oraz zbiornik Poraj na Warcie (5,5 km2).

Lasy stanowią 31,8% ogólnej powierzchni województwa śląskiego (średnia krajowa to 29,2%). Ich rozmieszczenie na obszarze województwa jest nierównomierne. Do większych, zwartych kompleksów leśnych należą: lasy beskidzkie, pszczyńsko-kobiórskie, rudzkie, lublinieckie oraz lasy w górnych biegach Liswarty, Warty i Pilicy.Pod względem siedliskowym przeważają bory mieszane o różnym stopniu uwilgotnienia gleby. Największą powierzchnię spośród lasotwórczych gatunków drzew zajmują sosna, świerk, dąb, buk i brzoza. Na terenie województwa znajduje się m.in. rezerwat „Żubrowisko” (Nadleśnictwo Kobiór), będący jedynym z ważniejszych miejsc hodowli żubrów w kraju oraz ośrodek wolierowej hodowli głuszców (Nadleśnictwo Wisła), prowadzący restytucję głuszca w Beskidach Zachodnich.