Ordynacja Ziemska księstwa opolsko-raciborskiego

Ordynacja Ziemska księstwa opolsko-raciborskiego (Zřizeni Zemské Knižetstvi Oppolskeho a Ratiborského y ginych Kraguow k nim přislussegiczych, Landesordung, ordinatio provincialis) – obszerny, liczący 376 artykułów zawartych w 53 rozdziałach, akt prawny o charakterze kodyfikacji, wydany przez sejmik księstwa opolsko-raciborskiego i zatwierdzony przez cesarza Ferdynanda I 29 września 1562 r. Motywem jej spisania była chęć ujęcia w jednym miejscu materiału prawnego, dotychczas rozproszonego w statutach oraz uchwałach sejmowych i sejmikowych, uwzględniając przy tym obowiązujący zwyczaj. Działania te wpisywały się w ruch kodyfikacyjny na Śląsku w XVI i XVII wieku. Dokument normował więc zagadnienia ogólnoustrojowe, ustalał kompetencje i prawa władz księstwa oraz regulował niemal wszystkie dziedziny prawa, z przeważającą jednak ilością norm proceduralnych i cywilno-prawnych. W tekście brakuje jednak systematyki – poszczególne gałęzie prawne nie są od siebie wyraźnie wyodrębnione a przepisy zostały wzajemnie przemieszane.

Ordynacji podlegała początkowo cała szlachta księstwa opolsko-raciborskiego, później również osoby spoza stanu szlacheckiego, ale posiadające dobra rycerskie bądź piastujące wysokie urzędy w księstwie, a w pewnym zakresie również poddani chłopi. Terytorialnie obejmowała ziemie należące do księstwa, jednak znalazła również zastosowanie w górnośląskich państwach stanowych: bytomskim, bogumińskim i od 1666 r. w wodzisławskim. Ponadto wywarła wpływ na praktykę sądową Siewierza oraz stała się wzorem dla ordynacji księstwa cieszyńskiego wydanej w 1591 r. Z tego względu ordynacja ta nazywana jest też Górnośląskim Prawem Sądowym. Obowiązywała ona do połowy XVIII wieku, czyli do momentu przejścia Śląska pod panowanie pruskie. Przypuszczalnie w XIX wieku mogła stanowić jeszcze prawo posiłkowe. Historycy podkreślają słowiański rodowód kodyfikacji, na którą w dużym stopniu wpłynęło prawo czeskie i polskie oraz na nieznaczny udział prawa saskiego, w przeciwieństwie do ordynacji księstw Dolnośląskich.