Klub Sportowy Skra Częstochowa

Geneza i rozwój

Decyzja o utworzeniu Robotniczego Klubu Sportowego Skra zapadła najprawdopodobniej 16 września 1925 roku. Był to efekt spotkania sportowców „Ostatniego Grosza” oraz działaczy Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego i Komitetu Dzielnicowego Polskiej Partii Socjalistycznej. Konsekwencją tego spotkania był też późniejszy wyjazd - w listopadzie 1925 roku - Edmunda Sudy do Warszawy, gdzie spotkał się on z Józefem Michałowiczem, od którego otrzymał odpis statutu stołecznej Skry. Na jego podstawie, trójka działaczy - Edmund Suda, Władysław Borucki i Franciszek Witkowski - opracowała statut częstochowskiej Skry, który na zebraniu członków przyjęto bez poprawek.

Niemniej jednak działalność związaną z faktyczną legalizacją i rejestracją stowarzyszenia rozpoczęto pod koniec 1926 roku. Warto nadmienić, że utworzenie Skry nie było równoznaczne z jej legalną działalnością. Zarząd klubu, mając już statut, nie przypuszczał, że największe problemy przy rejestracji pojawią się w Starostwie Częstochowskim, które nie kwapiło się z wydaniem zezwolenia. Gdyby nie pomoc ówczesnego wiceprezydenta Częstochowy - Józefa Dziuby - opór ze strony Starostwa mógłby trwać znacznie dłużej. Pismo o zalegalizowanie Skry przy Towarzystwie Uniwersytetu Robotniczego, pod którym podpisali się założyciele - Józef Dziuba, Julian Bugajski, Leon Goldman i Gustaw Zorski - wysłano do Starosty Częstochowskiego 25 stycznia 1927 roku. Starosta pismo o zarejestrowanie statutu (z wnioskiem przychylnym) wysłał do Wojewody Kieleckiego 24 kwietnia 1927 roku, którego postanowieniem z 22 czerwca 1927 roku częstochowską Skrę wciągnięto do rejestru stowarzyszeń i związków pod nr 1315.

Od początku istnienia największą siłą Skry byli jej członkowie i sympatycy, a w szczególności ich pasja i zaangażowanie w rozwój klubu. Pierwsze stroje i kilka par butów zawodnicy pożyczyli od Związku Strzeleckiego. Następnie Roman Majda, wspólnie z Wacławem Chojnackim i dyrektorem „Jedności” (Bugajskim), pozyskali worki po mące, które wykorzystano do uszycia spodenek. Jak z kolei powstały pierwsze czerwono-czarne stroje sportowe dla piłkarzy Skry? Otóż Edmund Suda - wraz z Wacławem Chojnackim, Stefanem Chrząstkiem i Kiermasem - napisali pisma do dyrektorów takich fabryk jak Częstochowianka, Warta i Stradom, informując o powstaniu klubu i jednocześnie prosząc o materiał na stroje sportowe. Pomocy nie odmówiono. Z otrzymanej surówki lnianej uszyto dla piłkarzy dwa komplety koszulek i spodenek, które ufarbowano na ww. czerwono-czarne barwy. Stroje uszyła siostra Edmunda Sudy - Serafina, a ufarbowała je jego matka - Maria.

Rozwój klubu przerwała niemiecka okupacja miasta w czasie II wojny światowej. Zawodnicy sekcji piłki nożnej Skry - Zygmunt Antas, Marian Balt, Zdzisław Biernacki, Stefan Budzikur i Jan Ślęzak - należeli do jednej z pierwszych grup dywersyjnych działających na terenie miasta. Ich działalność polegała na kolportowaniu przepisywanych ręcznie informacji z radia Londyn, jak również na zbieraniu broni, która pozostała po kampanii wrześniowej. Działalność konspiracyjna trwała krótko. Po doniesieniach do Gestapo, 30 marca 1940 roku rozpoczęły się pierwsze aresztowania. Do obozów koncentracyjnych trafili: Zygmunt Antas (KL Auschwitz), Franciszek Jambor (KL Auschwitz) i Jan Ślęzak (KL Sachsenhausen). Z kolei 13 lipca 1940 roku, pod Apolonką koło Janowa, rozstrzelano Zdzisława Biernackiego, Mariana Niemeczka oraz dwóch juniorów: Mariana Balta i Stefana Budzikura[1].