Ruchy społeczne

Z IBR wiki
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania

[[Kategoria:

Autor: dr Marcin Gacek

ENCYKLOPEDIA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
TOM: 2 (2015)


Pojęcie ruchów społecznych jest przedmiotem badań różnych dyscyplin naukowych takich jak psychologia społeczna i polityczna, socjologia zmian społecznych, socjologia polityki, socjologia organizacji, struktur społecznych i religii, socjologia miejska, socjologia ruchów społecznych[1], politologia a także historia.

Historia za pierwszy prehistoryczny wielki ruch społeczny uznaje, w oparciu o źródła pisane, strajk pracowników egipskich pomiędzy 1190-1180 p.n.e w Deir el-Médineh za panowania Ramzesa III[2]. Kolejnymi były: bunt niewolników na Sycylii ok. VI w.p.n.e. i powstanie Spartakusa. W okresie nowożytnym zaliczamy do ruchy społeczne. również wielkie bunty chłopskie w średniowieczu. W socjologii za pierwsze zdarzenie historyczne badane przy pomocy metody socjologicznej wykorzystującej pojęcie ruchu społecznego, uznaje się Rewolucję Francuską[3]. Pojęcie ruchy społeczne. pozostawało od samego początku istnienia socjologii w obszarze jej zainteresowań. Ruchy społeczne. istnieje w sytuacji, w której duża grupa ludzi, podejmuje działania mające na celu zmianę istniejącego stanu rzeczy, w którym przyszło im żyć. Działając w oparciu o przyjętą strategię dążą oni do zmiany regulacji prawnych, zniesienia ograniczeń kulturowych, walczą ze stereotypami, uprzedzeniami ale także chcą zmienić tradycje i religię, idee, ideologię lub strukturę społeczną czy administracyjną. Ruchy społeczne zawsze rodzą się tam gdzie istnieje niezadowolenie z rzeczywistości społeczno-ekonomicznej i politycznej. „Ruchy społeczne są więc produktem, jak i wskaźnikiem niezadowolenia społecznego, świadczą o tym, że stan istniejący nie zaspokaja ludzkich aspiracji lub, że poziom tolerancji dla niedogodności materialnych, religijnych, intelektualnych czy politycznych został przekroczony”[4]. Tym co odróżnia ruchy społeczne od innych zachowań zbiorowych czy też rozruchów, niepokoi społecznych jest wyznaczenie sobie celu: którym jest jakiegoś rodzaju zmiana społeczna. Ruchy społeczne. przebiegają w ramach działań niezinstytucjonalizowanych i niesformalizowanych a przynajmniej nie w pełni zinstytucjonalizowanych i sformalizowanych[5].

Istnienie i działanie ruchy społeczne. są uzależnione od szeroko rozumianego otoczenia zatem jak pisze Bronisław Misztal pojęcie ruchu społecznego powinno być analizowane „…w ramach zakreślonych przez teorie zmiany społecznej i przyczynowości historycznej.” Teorie zmian społecznych a ruchy społeczne[6].


Bibliografia

  1. Castells I., Władza komunikacji, tłum. J. Jedliński, P. Tomanek. Warszawa 2013.
  2. Chałasiński J., Antagonizm polsko-niemiecki w osadzie „Kopalnia” na Górnym Śląsku, Warszawa 1936.
  3. Czapliński M., Najpilniejsze deficyty śląskich badań historycznych, w: Deficyty badań śląskoznawczych, red. M. S. Szczepański, T. Nawrocki, A. Niesporek, Katowice 2010.
  1. Dahl R.A, Stinebrickner Bruce. Współczesna analiza polityczna Warszawa 2007;
  2. Gacek M.: Socjologia polityki Raymonda Arona. Studia Socjologiczne nr 4, Warszawa 2013;
  3. Giddens A.: Socjologia. tłum. A. Szulżycka, Warszawa 2004;
  4. Hoppe H.H.: Demokracja – bóg, który zawiódł Ekonomia i polityka demokracji, monarchii i ładu naturalnego. Tłum. W. Falkowski, J. Jabłecki Warszawa 2006
  5. Jasińska-Kania A. red.: Współczesne teorie socjologiczne. Warszawa 2006;
  6. Kortko D, Ostałowska L.: Pierony. Górny Śląsk po polsku i niemiecku. Warszawa 2014 ;
  7. Lagroye J, B. Francois, F. Sawicki: Sociologique politique. Paris 2002;
  8. Lebel J.P.: Alaine Touraine. Sociologie de l’action. Pour une sociologie des mouvements sociaux. Ellipses 2012;
  9. Lilian M.: L’espace de mouvement sociaux. Éditions du Croquant 2012 ;
  10. Misztal B.: Ruch społeczny w Encyklopedia Socjologii T-3 Warszawa 2000;
  11. Okonsky K.: Oblężenie Katowic w trzecim powstaniu śląskim 1921. Tłum. M. Grzenda,; w D. Kortko, L. Ostałowska: Pierony. Górny Śląsk po polsku i niemiecku. Warszawa 2014 ;
  12. Ortega y Gasset J.: Bunt mas. Wyd. III Warszawa 2008;
  13. Potulski J.: Socjologia polityki. Gdańsk 2007;
  14. Raciborski J.: Obywatelstwo w perspektywie socjologicznej. Warszawa 2011;
  15. Rzymowski W: Wielki tydzień Górnego Śląska. w D. Kortko, L. Ostałowska: Pierony. Górny Śląsk po polsku i niemiecku. Warszawa 2014;
  16. Standing G.: Nowa niebezpieczna klasa. Tłum. K. Czarnecki, P. Kaczmarski, M. Karolak Warszawa 2015;
  17. Stefaniuk M.: Teoreia elit Vilfreda Pareta. Lublin 2001;
  18. Swadźba U. : Wartości – pracy, rodziny, religii – ciągłość i zmiana. Socjologiczne studium społeczności śląskich. Katowice 2010;
  19. Swadźba U.: Śląski etos pracy. Studium socjologiczne Katowice 2001;
  20. Szacki J.: Socjologia historyczna. w Współczesne teorie socjologiczne. red. A.Jasińska-Kania Warszawa 2006;
  21. Szczepański M.: Opel z górniczym pióropuszem. Województwa katowickie i śląskie w procesie przemian. Katowice 2002;
  22. Szczepański M.S. pod red. : Górnicy górnośląscy. Ludzie zbędni, ludzie luźni. Katowice 1993;
  23. Szczepański M.S., T. Nawrocki, A. Niesporek pod red.: Deficyty badań śląskoznawczych. Katowice 2010;
  24. SzczepańskiM.S.: Teorie zmian społecznych. Katowice 1990;
  25. Sztompka P.: Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków 2004;
  26. Sztompka P.: Teorie zmiany społecznej w Encyklopedia Socjologii T-4, Warszawa 2000;
  1. Tilly Ch. Demokracja, tłum. M. Szczubiałka, Warszawa 2008;
  2. Tilly Ch.: Rewolucje europejskie 1492-1992, tłum. E. Żelazna, Warszawa 1997;
  3. Tilly Ch.: Historia i wyobraźnia socjologiczna. fragm. History and Sociological Imagining, „The Tocqueville Review” 1994, vol.15, nr 1;
  4. Touraine A.: Samotworzenie się społeczeństwa. tłum. A. Karpowicz Kraków 2010;
  5. Wiatr J.J.: Socjologia polityki. Warszawa 1999;
  6. Wódz K. pod red.: Górnicy wobec wyzwań restrukturyzacji. Katowice 1997;
  7. Wódz K.: Ruch ekologiczny. w Encyklopedia Socjologii T-3 Warszawa 2000;

Przypisy

  1. ↑ J. P. Lebel, Alaine Touraine. Sociologie de l’action. Pour une sociologie des mouvements sociaux, Ellipses 2012.
  2. ↑ D. Valvelle, Les ouvriers de la Tombe, Deir el-Médineh à l'époque ramesside, Institut Français d'Archéologie Orientale, El Cairo 1985; porównaj http://www.egyptos.net/egyptos/histoire/imprimer-la-premiere-greve-connue-de-l-histoire.php dostęp. 10.10.2015.
  3. ↑ Za Charlem Tilly uważa się, że dopiero zmiany społeczno-ekonomiczne rewolucji przemysłowej doprowadziły do stworzenia środowiska w którym mogły powstać ruchy społeczne. Porównaj Ch. Tilly, Rewolucje europejskie 1492-1992, tłum. E. Żelazna, Warszawa 1997; Ch. Tilly, Demokracja, tłum. M. Szczubiałka, Warszawa 2008. Por. również A. Touraine, Samotworzenie się społeczeństwa, tłum. A. Karpowicz, Kraków 2010.
  4. ↑ B. Misztal, Ruch społeczny w Encyklopedia Socjologii, t. 3, Warszawa 2000, s. 341.
  5. ↑ P. Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków 2004, s. 158
  6. ↑ B. Misztal, Ruchy społeczne..., s. 342

Źródła on-line

  1. Szczepański M.S., A. Śliz: Dylematy regionalnej tożsamości. Przypadek Górnego Śląska. http://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ved=0ahUKEwiTooCbze3JAhVFfRoKHevgDdAQFggbMAA&url=http%3A%2F%2Fwww.regionalneobserwatoriumkultury.pl%2Fkon2.html%3Ffile%3Dtl_files%2Ffotki%2520kk%2FDylematy%2520regionalnej%2520-%2520Marek%2520S.%2520Szczepanski%252C%2520Anna%2520Sliz%252C.pdf&usg=AFQjCNESwsOw30mdxzUdoU8hkW3KYFIBrA&bvm=bv.110151844,d.ZWU dostęp. 20.09.2015;
  1. Świątkiewicz W. : Kultura a rozwój społeczny. www .regionalneobserwatoriumkultury.pl dostęp 01.02.2015;
  1. Wróbel S., Miejskie ruchy polityczne w śląskich miastach na prawach powiatu. Wybrane zagadnienia. http://dlibra.bg.ajd.czest.pl:8080/dlibra/list?mimetype=application/pdf&sec=false&content_url=/Content/986/Reska_specjalna_37.pdf&handler=pdf_browser dostęp O6.12.2015;
  1. http://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2011/nsp-2011-wyniki/struktura-narodowo-etniczna-jezykowa-i-wyznaniowa-ludnosci-polski-nsp-2011,22,1.html dostęp O6.12.2015;
  1. Valvelle D.: Les ouvriers de la Tombe. Deir el-Médineh à l'époque ramesside . El Cairo. Institut Français d'Archéologie Orientale. (1985); http://www.egyptos.net/egyptos/histoire/imprimer-la-premiere-greve-connue-de-l-histoire.php dostęp. 10.10.2015;
Źródło: „http://ibrbs.pl/index.php?title=Ruchy_społeczne&oldid=5277”