Ruchy społeczne

[[Kategoria:

Autor: dr Marcin Gacek

ENCYKLOPEDIA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

TOM: 2 (2015)

Pojęcie ruchów społecznych jest przedmiotem badań różnych dyscyplin naukowych takich jak psychologia społeczna i polityczna, socjologia zmian społecznych, socjologia polityki, socjologia organizacji, struktur społecznych i religii, socjologia miejska, socjologia ruchów społecznych, politologia a także historia.

Historia za pierwszy prehistoryczny wielki ruch społeczny uznaje, w oparciu o źródła pisane, strajk pracowników egipskich pomiędzy 1190-1180 p.n.e w Deir el-Médineh za panowania Ramzesa III. Kolejnymi były: bunt niewolników na Sycylii ok. VI w.p.n.e. i powstanie Spartakusa. W okresie nowożytnym zaliczamy do ruchy społeczne. również wielkie bunty chłopskie w średniowieczu. W socjologii za pierwsze zdarzenie historyczne badane przy pomocy metody socjologicznej wykorzystującej pojęcie ruchu społecznego, uznaje się Rewolucję Francuską. Pojęcie ruchy społeczne. pozostawało od samego początku istnienia socjologii w obszarze jej zainteresowań. Ruchy społeczne. istnieje w sytuacji, w której duża grupa ludzi, podejmuje działania mające na celu zmianę istniejącego stanu rzeczy, w którym przyszło im żyć. Działając w oparciu o przyjętą strategię dążą oni do zmiany regulacji prawnych, zniesienia ograniczeń kulturowych, walczą ze stereotypami, uprzedzeniami ale także chcą zmienić tradycje i religię, idee, ideologię lub strukturę społeczną czy administracyjną. Ruchy społeczne zawsze rodzą się tam gdzie istnieje niezadowolenie z rzeczywistości społeczno-ekonomicznej i politycznej. „Ruchy społeczne są więc produktem, jak i wskaźnikiem niezadowolenia społecznego, świadczą o tym, że stan istniejący nie zaspokaja ludzkich aspiracji lub, że poziom tolerancji dla niedogodności materialnych, religijnych, intelektualnych czy politycznych został przekroczony”. Tym co odróżnia ruchy społeczne od innych zachowań zbiorowych czy też rozruchów, niepokoi społecznych jest wyznaczenie sobie celu: którym jest jakiegoś rodzaju zmiana społeczna. Ruchy społeczne. przebiegają w ramach działań niezinstytucjonalizowanych i niesformalizowanych a przynajmniej nie w pełni zinstytucjonalizowanych i sformalizowanych.

Istnienie i działanie ruchy społeczne. są uzależnione od szeroko rozumianego otoczenia zatem jak pisze Bronisław Misztal pojęcie ruchu społecznego powinno być analizowane „…w ramach zakreślonych przez teorie zmiany społecznej i przyczynowości historycznej.” Teorie zmian społecznych a ruchy społeczne.

Bibliografia

1. Castells I., Władza komunikacji, tłum. J. Jedliński, P. Tomanek. Warszawa 2013.
2. Chałasiński J., Antagonizm polsko-niemiecki w osadzie „Kopalnia” na Górnym Śląsku, Warszawa 1936.
3. Czapliński M., Najpilniejsze deficyty śląskich badań historycznych, w: Deficyty badań śląskoznawczych, red. M. S. Szczepański, T. Nawrocki, A. Niesporek, Katowice 2010.
4. Dahl R. A., Stinebrickner B., Współczesna analiza polityczna, Warszawa 2007.
5. Gacek M., Socjologia polityki Raymonda Arona, "Studia Socjologiczne" 2013, nr 4.
6. Giddens A., Socjologia, tłum. A. Szulżycka, Warszawa 2004.
7. Hoppe H. H., Demokracja – bóg, który zawiódł. Ekonomia i polityka demokracji, monarchii i ładu naturalnego, tłum. W. Falkowski, J. Jabłecki, Warszawa 2006.
8. Współczesne teorie socjologiczne, red. A. Jasińska-Kania, Warszawa 2006.
9. Pierony. Górny Śląsk po polsku i niemiecku, red. D. Kortko, L. Ostałowska, Warszawa 2014.
10. Lagroye J., Francois B., Sawicki F., Sociologique politique, Paris 2002.
11. Lebel J. P., Touraine A., Sociologie de l’action. Pour une sociologie des mouvements sociaux, Ellipses 2012.
12. Lilian M., L’espace de mouvement sociaux, Éditions du Croquant 2012.
13. Misztal B., Ruch społeczny w Encyklopedia Socjologii, t. 3, Warszawa 2000.
14. Okonsky K., Oblężenie Katowic w trzecim powstaniu śląskim 1921, w: Pierony. Górny Śląsk po polsku i niemiecku, red. D. Kortko, L. Ostałowska, Warszawa 2014.
15. Ortega y Gasset J., Bunt mas, Warszawa 2008.
16. Potulski J., Socjologia polityki, Gdańsk 2007.
17. Raciborski J., Obywatelstwo w perspektywie socjologicznej, Warszawa 2011.
18. Rzymowski W., Wielki tydzień Górnego Śląska, w: Pierony. Górny Śląsk po polsku i niemiecku, red. D. Kortko, L. Ostałowska, Warszawa 2014.
19. Standing G., Nowa niebezpieczna klasa, tłum. K. Czarnecki, P. Kaczmarski, M. Karolak, Warszawa 2015.
20. Stefaniuk M., Teoreia elit Vilfreda Pareta, Lublin 2001.
21. Swadźba U., Wartości – pracy, rodziny, religii – ciągłość i zmiana. Socjologiczne studium społeczności śląskich, Katowice 2010.
22. Swadźba U., Śląski etos pracy. Studium socjologiczne, Katowice 2001.
23. Szacki J., Socjologia historyczna, w: Współczesne teorie socjologiczne, red. A.Jasińska-Kania, Warszawa 2006.
24. Szczepański M. S., Opel z górniczym pióropuszem. Województwa katowickie i śląskie w procesie przemian, Katowice 2002.
25. Górnicy górnośląscy. Ludzie zbędni, ludzie luźni, red. M. S. Szczepański, Katowice 1993.
26. Deficyty badań śląskoznawczych, red. M. S. Szczepański, T. Nawrocki, A. Niesporek, Katowice 2010.
27. Szczepański M. S., Teorie zmian społecznych, Katowice 1990.
28. Sztompka P., Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków 2004.
29. Sztompka P., Teorie zmiany społecznej, w: Encyklopedia Socjologii, t. 4, Warszawa 2000.
30. Tilly Ch., Demokracja, tłum. M. Szczubiałka, Warszawa 2008.
31. Tilly Ch., Rewolucje europejskie 1492-1992, tłum. E. Żelazna, Warszawa 1997.
32. Tilly Ch., Historia i wyobraźnia socjologiczna, fragm. History and Sociological Imagining, „The Tocqueville Review” 1994, vol. 15, nr 1.
33. Touraine A., Samotworzenie się społeczeństwa, tłum. A. Karpowicz, Kraków 2010.
34. Wiatr J. J., Socjologia polityki, Warszawa 1999.
35. Górnicy wobec wyzwań restrukturyzacji, red. K. Wódz, Katowice 1997.
36. Wódz K., Ruch ekologiczny, w: Encyklopedia Socjologii, t. 3, Warszawa 2000.

Źródła on-line

1. M. S. Szczepański, A. Śliz, Dylematy regionalnej tożsamości. Przypadek Górnego Śląska. (dostęp 20.09.2015)
2. W. Świątkiewicz, Kultura a rozwój społeczny. (dostęp 01.02.2015)
3. S. Wróbel, Miejskie ruchy polityczne w śląskich miastach na prawach powiatu. Wybrane zagadnienia. (dostęp O6.12.2015)
4. Wyniki spisu powszechnego w 2011 roku (dostęp O6.12.2015)
5. http://www.egyptos.net/egyptos/histoire/imprimer-la-premiere-greve-connue-de-l-histoire.php D. Valvelle, Les ouvriers de la Tombe, Deir el-Médineh à l'époque ramesside, Institut Français d'Archéologie Orientale, El Cairo 1985. (dostęp. 10.10.2015)]