Klub Sportowy Skra Częstochowa: Różnice pomiędzy wersjami

Z IBR wiki
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
WizualnieWikikod
Linia 33: Linia 33:
Po reorganizacji rozgrywek w 1975 roku szachiści Skry po dwuletniej grze w lidze wydzielonej ponownie trafili do ligi śląskiej<ref>J. Sambor, ''60 lat Klubu Sportowego „Skra” w Częstochowie (opracowanie monograficzne)'', praca magisterska, AWF Katowice 1989, s. 55.</ref>. Sezon 1975/1976 „skrzacy” zakończyli na 1. miejscu i uczestniczyli w eliminacjach o wejście do II ligi. Niestety starania te zakończyły się niepowodzeniem, jednak w kolejnym sezonie rozgrywkowym (1976/1977) ponownie zajęli 1. miejsce w lidze śląskiej i tym razem w eliminacjach pokonali wszystkich rywali, awansując do II ligi<ref>Tamże, s. 55-56.</ref>.
Po reorganizacji rozgrywek w 1975 roku szachiści Skry po dwuletniej grze w lidze wydzielonej ponownie trafili do ligi śląskiej<ref>J. Sambor, ''60 lat Klubu Sportowego „Skra” w Częstochowie (opracowanie monograficzne)'', praca magisterska, AWF Katowice 1989, s. 55.</ref>. Sezon 1975/1976 „skrzacy” zakończyli na 1. miejscu i uczestniczyli w eliminacjach o wejście do II ligi. Niestety starania te zakończyły się niepowodzeniem, jednak w kolejnym sezonie rozgrywkowym (1976/1977) ponownie zajęli 1. miejsce w lidze śląskiej i tym razem w eliminacjach pokonali wszystkich rywali, awansując do II ligi<ref>Tamże, s. 55-56.</ref>.


Drużyna szachowa częstochowskiej Skry odnosiła nie tylko sukcesy drużynowe, ale i indywidualne. W turnieju kadry [[Województwo częstochowskie|województwa częstochowskiego]] w 1976 r. Wiesław Goliszek zajął 3. miejsce (w 1978 r. w turnieju międzynarodowym w Świnoujściu - w grupie „B” - wywalczył 2. miejsce). W 1976 r. wysokie pozycje szachiści Skry wywalczyli również w indywidualnych mistrzostwach miasta Częstochowy. Wśród seniorów zwyciężył Krzysztof Wołek, a w gronie kobiet najlepsza była Elżbieta Jakubowska. W kategorii juniorów 3. miejsce zajął Tomasz Giżyński, a wśród młodzików 2. miejsce zdobył Jacek Flis, a 5. miejsce - Tadeusz Karpik[7]. W 1977 r. mistrza Polski w kategorii juniorów młodszych wywalczył Roman Tomaszewski[8].
Drużyna szachowa częstochowskiej Skry odnosiła nie tylko sukcesy drużynowe, ale i indywidualne. W turnieju kadry [[Województwo częstochowskie|województwa częstochowskiego]] w 1976 roku Wiesław Goliszek zajął 3. miejsce (w 1978 roku w turnieju międzynarodowym w Świnoujściu - w grupie „B” - wywalczył 2. miejsce). W 1976 roku wysokie pozycje szachiści Skry wywalczyli również w indywidualnych mistrzostwach miasta Częstochowy. Wśród seniorów zwyciężył Krzysztof Wołek, a w gronie kobiet najlepsza była Elżbieta Jakubowska. W kategorii juniorów 3. miejsce zajął Tomasz Giżyński, a wśród młodzików 2. miejsce zdobył Jacek Flis, a 5. miejsce - Tadeusz Karpik<ref>Tamże, s. 56.</ref>. W 1977 roku mistrza Polski w kategorii juniorów młodszych wywalczył Roman Tomaszewski<ref>Kronika MRKS „Skra” Częstochowa. Lata 1980-1985, s. 4.</ref>.


W kwietniu 1979 r., podczas mistrzostw Polski w szachach (w kategorii juniorów), reprezentanci Skry uplasowali się na następujących miejscach: 7. miejsce zajął Tadeusz Karpik, 11. miejsce Jacek Flis, a 14. miejsce Tomasz Giżyński. W kategorii tej startowało 88 zawodników. Z kolei wśród juniorek najlepiej spośród reprezentantek Skry wypadła Anna Kozicka. Zajęła 10. miejsce[9]. W 1979 r. szachiści Skry znakomicie spisali się też w turniejach międzynarodowych. Reprezentujący Polskę na mistrzostwach świata juniorów w Skien (Norwegia) Roman Tomaszewski zdobył 8 pkt z 13 możliwych. Dzięki temu został sklasyfikowany na miejscach 7.-11. Spory sukces osiągnął też Jacek Flis, który wziął udział w turnieju ECLO w Belgii. Zajął 2. miejsce (wśród 22 szachistów z całej Europy). Z kolei jego klubowy kolega - Tomasz Giżyński – w turnieju w węgierskiej miejscowości Zalaegevszeg uplasował się na 5. miejscu[10].  
W kwietniu 1979 roku, podczas mistrzostw Polski w szachach (w kategorii juniorów), reprezentanci Skry uplasowali się na następujących miejscach: 7. miejsce zajął Tadeusz Karpik, 11. miejsce Jacek Flis, a 14. miejsce Tomasz Giżyński. W kategorii tej startowało 88 zawodników. Z kolei wśród juniorek najlepiej spośród reprezentantek Skry wypadła Anna Kozicka. Zajęła 10. miejsce<ref>Tamże.</ref>. W 1979 roku szachiści Skry znakomicie spisali się też w turniejach międzynarodowych. Reprezentujący Polskę na mistrzostwach świata juniorów w Skien (Norwegia) Roman Tomaszewski zdobył 8 pkt z 13 możliwych. Dzięki temu został sklasyfikowany na miejscach 7.-11. Spory sukces osiągnął też Jacek Flis, który wziął udział w turnieju ECLO w Belgii. Zajął 2. miejsce (wśród 22 szachistów z całej Europy). Z kolei jego klubowy kolega - Tomasz Giżyński – w turnieju w węgierskiej miejscowości Zalaegevszeg uplasował się na 5. miejscu<ref>Tamże, s. 11.</ref>.  


W lutym 1980 r. w Łodzi odbył się turniej juniorów klasy „A”, który jednocześnie był eliminacją na mistrzostwa świata juniorów. Wzięło w nim udział 3 reprezentantów Częstochowy: Tomasz Giżyński (3. miejsce), Jacek Flis (5.) i Tadeusz Karpik (9.)[11]. W sierpniu 1980 r. zespół juniorów Skry wziął udział w mistrzostwach Polski drużyn młodzieżowych, które rozegrano w Krośnie. Zajął w nich 3. miejsce. W październiku 1980 r. w Jaszowcu odbyły się drużynowe mistrzostwa Polski w szachach. Zespół Skry uplasował się na 5. miejscu. Częstochowianie zdobyli łącznie 44 pkt, występując w składzie: Tomasz Giżyński (6,5 pkt), Bożena Sikora (6,5 pkt), Bogusław Sygulski (6 pkt), Jacek Flis (5,5 pkt), Artur Sygulski (5,5 pkt), Roman Tomaszewski (4 pkt) i Tadeusz Karpik (1 pkt). Do punktacji tej wliczono również 9 pkt z ligi juniorów[12]. Podczas rozegranych w Poznaniu w 1981 r. kobiecych mistrzostw Polski w szachach tytuł wicemistrzyni Polski wywalczyła Bożena Sikora. Uległa jedynie Grażynie Szmacińskiej z Anilany Łódź[13].  
W lutym 1980 roku w Łodzi odbył się turniej juniorów klasy „A”, który jednocześnie był eliminacją na mistrzostwa świata juniorów. Wzięło w nim udział trzech reprezentantów Częstochowy: Tomasz Giżyński (3. miejsce), Jacek Flis (5.) i Tadeusz Karpik (9.)<ref>„Gazeta Częstochowska” 1980, nr 9, s. 12.</ref>. W sierpniu 1980 roku zespół juniorów Skry wziął udział w mistrzostwach Polski drużyn młodzieżowych, które rozegrano w Krośnie. Zajął w nich 3. miejsce. W październiku 1980 roku w Jaszowcu odbyły się drużynowe mistrzostwa Polski w szachach. Zespół Skry uplasował się na 5. miejscu. Częstochowianie zdobyli łącznie 44 pkt, występując w składzie: Tomasz Giżyński (6,5 pkt), Bożena Sikora (6,5 pkt), Bogusław Sygulski (6 pkt), Jacek Flis (5,5 pkt), Artur Sygulski (5,5 pkt), Roman Tomaszewski (4 pkt) i Tadeusz Karpik (1 pkt). Do punktacji tej wliczono również 9 pkt z ligi juniorów<ref>„Życie Częstochowy” 1980, nr 248, s. 6.</ref>. Podczas rozegranych w Poznaniu w 1981 roku kobiecych mistrzostw Polski w szachach tytuł wicemistrzyni Polski wywalczyła Bożena Sikora. Uległa jedynie Grażynie Szmacińskiej z Anilany Łódź<ref>Kronika MRKS „Skra” Częstochowa. Lata 1980-1985, s. 34.</ref>.  


Szachiści Skry bardzo dobrze zaprezentowali się w 1981 r. podczas XVII Międzynarodowego Festiwalu Szachowego im. PKWN w Nałęczowie. W turnieju kobiet 2. miejsce wywalczyła Bożena Sikora, która zdobyła 7,5 pkt. Uległa jedynie Rumunce Lii Bogdan (8 pkt). Z kolei w otwartym turnieju błyskawicznym zwyciężył Artur Sygulski, uzyskując normę na mistrza krajowego. Natomiast 3. miejsce w tym turnieju zajął jego brat - Bogusław[14]. W mistrzostwach Polski juniorów i juniorek, rozegranych w 1981 r., najlepiej spośród reprezentantów Skry wypadła Bożena Tomaszewska. Zajęła 25. miejsce. Z kolei w mistrzostwach Polski młodzików i młodziczek na 24. miejscu uplasował się Andrzej Lewiński[15]. Na Kongresie Międzynarodowej Federacji Szachowej w 1981 r. przyznano kilka międzynarodowych tytułów czołowym polskim szachistom, którzy bardzo dobrze zaprezentowali się na dwóch ostatnich olimpiadach w 1978 i 1980 r. Spośród reprezentantów Skry jedynie Bożena Sikora otrzymała tytuł mistrzyni FIDE[16].
Szachiści Skry bardzo dobrze zaprezentowali się w 1981 roku podczas XVII Międzynarodowego Festiwalu Szachowego im. PKWN w Nałęczowie. W turnieju kobiet 2. miejsce wywalczyła Bożena Sikora, która zdobyła 7,5 pkt. Uległa jedynie Rumunce Lii Bogdan (8 pkt). Z kolei w otwartym turnieju błyskawicznym zwyciężył Artur Sygulski, uzyskując normę na mistrza krajowego. Natomiast 3. miejsce w tym turnieju zajął jego brat - Bogusław<ref>Tamże, s. 39.</ref>. W mistrzostwach Polski juniorów i juniorek, rozegranych w 1981 roku, najlepiej spośród reprezentantów Skry wypadła Bożena Tomaszewska. Zajęła 25. miejsce. Z kolei w mistrzostwach Polski młodzików i młodziczek na 24. miejscu uplasował się Andrzej Lewiński<ref>Tamże.</ref>. Na Kongresie Międzynarodowej Federacji Szachowej w 1981 roku przyznano kilka międzynarodowych tytułów czołowym polskim szachistom, którzy bardzo dobrze zaprezentowali się na dwóch ostatnich olimpiadach w latach 1978 i 1980. Spośród reprezentantów Skry jedynie Bożena Sikora otrzymała tytuł mistrzyni FIDE<ref>Tamże, s. 40.</ref>.


W szachowych mistrzostwach Polski w grze błyskawicznej, które zorganizowano w marcu 1982 r. w Katowicach, w turnieju drużynowym mężczyzn - gdzie na starcie stanęły 52 drużyny - zwyciężyła częstochowska Skra (Jacek Flis, Tomasz Giżyński, Tadeusz Karpik, Witalis Sapis, Artur Sygulski, Bogusław Sygulski i Roman Tomaszewski)[17]. Z kolei w rywalizacji indywidualnej mężczyzn 2. miejsce wywalczył Artur Sygulski[18].
W szachowych mistrzostwach Polski w grze błyskawicznej, które zorganizowano w marcu 1982 roku w [[Katowice|Katowicach]], w turnieju drużynowym mężczyzn - gdzie na starcie stanęły 52 drużyny - zwyciężyła częstochowska Skra (Jacek Flis, Tomasz Giżyński, Tadeusz Karpik, Witalis Sapis, Artur Sygulski, Bogusław Sygulski i Roman Tomaszewski)<ref>„Trybuna Robotnicza” 1982, nr 62, s. 8.</ref>. Z kolei w rywalizacji indywidualnej mężczyzn 2. miejsce wywalczył Artur Sygulski<ref>„Trybuna Robotnicza” 1982, nr 63, s. 6.</ref>.


Podczas rozgrywanych w 1982 r. w Zielonej Górze indywidualnych mistrzostw Polski w szachach 1. i 2. miejsce podzielili między sobą Jan Adamski (Legion Warszawa) i Artur Sygulski z częstochowskiej Skry. Pojedynek, który miał wyłonić mistrza Polski, zaplanowano w terminie 6-10 maja 1982 r. Składał się z czterech partii. Rozegrano go w Częstochowie w sali Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego przy ul. Kilińskiego 38. Pierwsza partia zakończyła się remisem, ale już drugą, trzecią i czwartą partię wygrał Jan Adamski. Tym samym Artur Sygulski zdobył tytuł wicemistrza Polski[19].
Podczas rozgrywanych w 1982 roku w Zielonej Górze indywidualnych mistrzostwach Polski w szachach 1. i 2. miejsce podzielili między sobą Jan Adamski (Legion Warszawa) i Artur Sygulski z częstochowskiej Skry. Pojedynek, który miał wyłonić mistrza Polski, zaplanowano w terminie 6-10 maja 1982 roku. Składał się z czterech partii. Rozegrano go w Częstochowie w sali Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego przy ul. Kilińskiego 38. Pierwsza partia zakończyła się remisem, ale już drugą, trzecią i czwartą partię wygrał Jan Adamski. Tym samym Artur Sygulski zdobył tytuł wicemistrza Polski<ref>Kronika MRKS „Skra” Częstochowa. Lata 1980-1985, s. 52, 55-57.</ref>.


W 1982 r. w XVIII Międzynarodowym Festiwalu Szachowym im. PKWN w Nałęczowie - w rywalizacji kobiet - zwyciężyła Bożena Sikora[20]. Sukcesem zakończyły się również zorganizowane we Wrocławiu Akademickie Mistrzostwa Polski w szachach, podczas których dwaj częstochowscy studenci, a zarazem reprezentanci Skry, odnieśli duży sukces. Zwyciężył Jacek Flis (Politechnika Częstochowska - PCz) przed Romanem Tomaszewskim (Wyższa Szkoła Pedagogiczna - WSP)[21].
W 1982 roku w XVIII Międzynarodowym Festiwalu Szachowym im. PKWN w Nałęczowie - w rywalizacji kobiet - zwyciężyła Bożena Sikora<ref>Tamże, s. 60.</ref>. Sukcesem zakończyły się również zorganizowane we Wrocławiu Akademickie Mistrzostwa Polski w szachach, podczas których dwaj częstochowscy studenci, a zarazem reprezentanci Skry, odnieśli duży sukces. Zwyciężył Jacek Flis (Politechnika Częstochowska - PCz) przed Romanem Tomaszewskim (Wyższa Szkoła Pedagogiczna - WSP)<ref>„Gazeta Częstochowska” 1982, nr 28, s. 10.</ref>.


W Lucernie w dniach 30 października - 16 listopada 1982 r. odbyła się XXV Olimpiada Szachowa (szachowe igrzyska, które organizowane są co 2 lata). W składzie męskiej reprezentacji Polski znalazł się również reprezentant Skry - Artur Sygulski[22]. Polacy na olimpiadzie w Lucernie zajęli 7. miejsce (na 92 reprezentacje). Była to najwyższa lokata Polaków w powojennej historii[23]. Tuż po zakończeniu turnieju olimpijskiego w Lucernie, w Gdyni odbył się finał drużynowych mistrzostw Polski. Częstochowska Skra podczas tych mistrzostw zdobyła 43 pkt i ostatecznie uplasowała się na 5. miejscu[24].
W Lucernie w dniach 30 października - 16 listopada 1982 roku odbyła się XXV Olimpiada Szachowa (szachowe igrzyska, które organizowane są co dwa lata). W składzie męskiej reprezentacji Polski znalazł się również reprezentant Skry - Artur Sygulski<ref>Kronika MRKS „Skra” Częstochowa. Lata 1980-1985, s. 70.</ref>. Polacy na olimpiadzie w Lucernie zajęli 7. miejsce (na 92 reprezentacje). Była to najwyższa lokata Polaków w powojennej historii<ref>Tamże, s. 77.</ref>. Tuż po zakończeniu turnieju olimpijskiego w Lucernie, w Gdyni odbył się finał drużynowych mistrzostw Polski. Częstochowska Skra podczas tych mistrzostw zdobyła 43 pkt i ostatecznie uplasowała się na 5. miejscu<ref>Tamże, s. 80.</ref>.


Podczas rozgrywanych w dniach 12-27 luty 1983 r. w Piotrkowie Trybunalskim mistrzostw Polski mężczyzn, wicemistrzostwo kraju wywalczył Jacek Flis. Za wynik osiągnięty w finałach uzyskał tytuł „mistrza krajowego” i sportową klasę mistrzowską. Powołano go też do kadry narodowej seniorów na rok 1983[25].
Podczas rozgrywanych w dniach 12-27 lutego 1983 roku w Piotrkowie Trybunalskim mistrzostw Polski mężczyzn wicemistrzostwo kraju wywalczył Jacek Flis. Za wynik osiągnięty w finałach uzyskał tytuł „mistrza krajowego” i sportową klasę mistrzowską. Powołano go też do kadry narodowej seniorów na rok 1983<ref>Tamże, s. 89.</ref>.


Częstochowianie znaleźli się również w składzie reprezentacji na drużynowe młodzieżowe (akademickie) mistrzostwa świata. Skład ten ustalił Polski Związek Szachowy. Studentami i jednocześnie reprezentantami Skry, którzy otrzymali powołanie, byli: Tomasz Giżyński, Artur Sygulski i Roman Tomaszewski (wszyscy studiowali na WSP) oraz Jacek Flis (PCz)[26].
Częstochowianie znaleźli się również w składzie reprezentacji na drużynowe młodzieżowe (akademickie) mistrzostwa świata. Skład ten ustalił Polski Związek Szachowy. Studentami i jednocześnie reprezentantami Skry, którzy otrzymali powołanie, byli: Tomasz Giżyński, Artur Sygulski i Roman Tomaszewski (wszyscy studiowali na WSP) oraz Jacek Flis (PCz)<ref>Tamże, s. 116.</ref>.


W 1983 r. szachiści Skry tradycyjnie wzięli też udział w XIX Międzynarodowym Festiwalu Szachowym im. PKWN w Nałęczowie (8-21 lipca). W konkurencji kobiet triumfowała Bożena Sikora-Giżyńska, która podczas turnieju po raz drugi wypełniła normę na tytuł mistrzyni międzynarodowej. Z kolei w konkurencji mężczyzn najlepiej wypadł Tadeusz Karpik. Zajął 2. miejsce[27].
W 1983 roku szachiści Skry tradycyjnie wzięli też udział w XIX Międzynarodowym Festiwalu Szachowym im. PKWN w Nałęczowie (8-21 lipca). W konkurencji kobiet triumfowała Bożena Sikora-Giżyńska, która podczas turnieju po raz drugi wypełniła normę na tytuł mistrzyni międzynarodowej. Z kolei w konkurencji mężczyzn najlepiej wypadł Tadeusz Karpik. Zajął 2. miejsce<ref>Tamże, s. 123.</ref>.


Sporym sukcesem dla szachistów Skry zakończyły się rozgrywane w Kulach koło Częstochowy drużynowe mistrzostwa Polski, w których wystąpiło 12 drużyn. Tytuł najlepszej drużyny w kraju zdobył Maraton Warszawa, a tytuł wicemistrzowski przypadł częstochowskiej Skrze[28]. W dniach 12-26 stycznia 1984 r. odbył się w Katowicach II Międzynarodowy Turniej Szachowy o „Puchar Wyzwolenia Katowic”. Wzięło w nim udział 14 zawodników z Bułgarii, Czechosłowacji, Jugosławii, Polski i Szwecji. Jedynym częstochowianinem i jednocześnie reprezentantem Skry, startującym w tym turnieju, był Jacek Flis. Zajął 2. miejsce i po raz pierwszy wypełnił normę na mistrza międzynarodowego i zdobył klasę mistrzowską[29]. Warto też nadmienić, że Jacek Flis był czwartym zawodnikiem z Częstochowy; obok Bożeny Sikory-Giżyńskiej, Artura Sygulskiego i Romana Tomaszewskiego; posiadającym pierwszą normę na mistrza międzynarodowego[30].
Sporym sukcesem dla szachistów Skry zakończyły się rozgrywane w Kulach koło Częstochowy drużynowe mistrzostwa Polski, w których wystąpiło 12 drużyn. Tytuł najlepszej drużyny w kraju zdobył Maraton Warszawa, a tytuł wicemistrzowski przypadł częstochowskiej Skrze<ref>Tamże, s. 149.</ref>. W dniach 12-26 stycznia 1984 roku odbył się w Katowicach II Międzynarodowy Turniej Szachowy o „Puchar Wyzwolenia Katowic”. Wzięło w nim udział 14 zawodników z Bułgarii, Czechosłowacji, Jugosławii, Polski i Szwecji. Jedynym częstochowianinem i jednocześnie reprezentantem Skry, startującym w tym turnieju, był Jacek Flis. Zajął 2. miejsce i po raz pierwszy wypełnił normę na mistrza międzynarodowego i zdobył klasę mistrzowską<ref>Tamże, s. 181, 188.</ref>. Warto też nadmienić, że Jacek Flis był czwartym zawodnikiem z Częstochowy; obok Bożeny Sikory-Giżyńskiej, Artura Sygulskiego i Romana Tomaszewskiego; posiadającym pierwszą normę na mistrza międzynarodowego<ref>Tamże, s. 188.</ref>.


Szachiści Skry bardzo dobrze zaprezentowali się podczas mistrzostw Polski w szachach w grze błyskawicznej, które rozegrano w dniach 20-23 stycznia 1984 r. w Kaliszu. Indywidualnie największy sukces osiągnęła Bożena Sikora-Giżyńska. Po barażowym pojedynku z Agnieszką Brustman wywalczyła tytuł wicemistrzyni. Z kolei wśród mężczyzn najlepiej wypadł Roman Tomaszewski (7. miejsce). Natomiast w finale drużynowym Skra uplasowała się na 3. miejscu[31]. Spory sukces osiągnął też Witalis Sapis. Startując w międzynarodowym turnieju juniorów w Żrenjaninie (Jugosławia); w którym udział wzięło 32 zawodników z Grecji, Jugosławii, Polski i Rumunii; zajął 3. miejsce[32].
Szachiści Skry bardzo dobrze zaprezentowali się podczas mistrzostw Polski w szachach w grze błyskawicznej, które rozegrano w dniach 20-23 stycznia 1984 roku w Kaliszu. Indywidualnie największy sukces osiągnęła Bożena Sikora-Giżyńska. Po barażowym pojedynku z Agnieszką Brustman wywalczyła tytuł wicemistrzyni. Z kolei wśród mężczyzn najlepiej wypadł Roman Tomaszewski (7. miejsce). Natomiast w finale drużynowym Skra uplasowała się na 3. miejscu<ref>Tamże, s. 185.</ref>. Spory sukces osiągnął też Witalis Sapis. Startując w międzynarodowym turnieju juniorów w Żrenjaninie (Jugosławia) - w którym udział wzięło 32 zawodników z Grecji, Jugosławii, Polski i Rumunii - zajął 3. miejsce<ref>Tamże, s. 192.</ref>.


Na międzynarodowym turnieju w Piechowicach wielki sukces osiągnął Roman Tomaszewski, który wspólnie z Pavlem Spevakem i Jozsefem Pribylem z Czechosłowacji podzielił 1.-3. miejsce. Jednocześnie uzyskując 7,5 pkt, po raz drugi wypełnił normę na tytuł mistrza międzynarodowego (pierwszą normę uzyskał w 1980 r. na rozgrywanym w Krośnie Pucharze Bieszczad)[33]. Dużym sukcesem dla reprezentanta Skry, tym razem Artura Sygulskiego, zakończył się inny międzynarodowy turniej, który zorganizowano w Koprovnicy (Jugosławia). Artur Sygulski zdobył 6,5 pkt i podzielił 1.-2. miejsce z Rumunem Trajanem Stanciu. Dzięki temu wypełnił - po raz drugi - normę na mistrza międzynarodowego[34]. Artur Sygulski znalazł się również na podium (3. miejsce) rozgrywanego w Nałęczowie XX Międzynarodowego Festiwalu Szachowego im. PKWN (15-29 lipca 1984 r.), który stanowił eliminację przed zbliżającą się XXVI Olimpiadą Szachową w Salonikach (Grecja)[35]. Zdobycie 3. miejsca pozwoliło mu znaleźć się w reprezentacji narodowej na ww. olimpiadę[36].
Na międzynarodowym turnieju w Piechowicach wielki sukces osiągnął Roman Tomaszewski, który wspólnie z Pavlem Spevakem i Jozsefem Pribylem z Czechosłowacji podzielił 1.-3. miejsce. Jednocześnie uzyskując 7,5 pkt, po raz drugi wypełnił normę na tytuł mistrza międzynarodowego (pierwszą normę uzyskał w 1980 r. na rozgrywanym w Krośnie Pucharze Bieszczad)[33]. Dużym sukcesem dla reprezentanta Skry, tym razem Artura Sygulskiego, zakończył się inny międzynarodowy turniej, który zorganizowano w Koprovnicy (Jugosławia). Artur Sygulski zdobył 6,5 pkt i podzielił 1.-2. miejsce z Rumunem Trajanem Stanciu. Dzięki temu wypełnił - po raz drugi - normę na mistrza międzynarodowego[34]. Artur Sygulski znalazł się również na podium (3. miejsce) rozgrywanego w Nałęczowie XX Międzynarodowego Festiwalu Szachowego im. PKWN (15-29 lipca 1984 r.), który stanowił eliminację przed zbliżającą się XXVI Olimpiadą Szachową w Salonikach (Grecja)[35]. Zdobycie 3. miejsca pozwoliło mu znaleźć się w reprezentacji narodowej na ww. olimpiadę[36].
Linia 71: Linia 71:
W 1987 r. w młodzieżowych mistrzostwach Polski w szachach (wprowadzono je do kalendarza Polskiego Związku Szachowego w 1986 r.) zwyciężył zawodnik Skry - Dariusz Szopka. Uzyskał tym samym pierwszą normę na mistrza krajowego i prawo startu w 1988 r. w finale mistrzostw Polski seniorów[44].
W 1987 r. w młodzieżowych mistrzostwach Polski w szachach (wprowadzono je do kalendarza Polskiego Związku Szachowego w 1986 r.) zwyciężył zawodnik Skry - Dariusz Szopka. Uzyskał tym samym pierwszą normę na mistrza krajowego i prawo startu w 1988 r. w finale mistrzostw Polski seniorów[44].
Pomimo niepowodzeń w rozgrywkach ligowych zawodnicy Skry na początku lat dziewięćdziesiątych XX w. odnosili znaczące sukcesy indywidualne. W 1990 r. w III Schach - Open w Magdeburgu Jacek Flis zajął 5. miejsce[45]. W następnym roku (1991) w Międzynarodowym Turnieju Szachowym w Chorzowie na 2. miejscu uplasował się Adrian Gleń, który z kolei 1. miejsce zdobył w Międzynarodowym Turnieju Talentów Szachowych do lat 14. W rywalizacji drużynowej w Międzynarodowym Turnieju Młodzików w Strumieniu w 1991 r. zespół Skry wywalczył 2. miejsce[46]. W 1992 r. sekcja szachów w Skrze Częstochowa zakończyła działalność, a zawodnicy przeszli do nowo powstałego klubu Skra 64.
Pomimo niepowodzeń w rozgrywkach ligowych zawodnicy Skry na początku lat dziewięćdziesiątych XX w. odnosili znaczące sukcesy indywidualne. W 1990 r. w III Schach - Open w Magdeburgu Jacek Flis zajął 5. miejsce[45]. W następnym roku (1991) w Międzynarodowym Turnieju Szachowym w Chorzowie na 2. miejscu uplasował się Adrian Gleń, który z kolei 1. miejsce zdobył w Międzynarodowym Turnieju Talentów Szachowych do lat 14. W rywalizacji drużynowej w Międzynarodowym Turnieju Młodzików w Strumieniu w 1991 r. zespół Skry wywalczył 2. miejsce[46]. W 1992 r. sekcja szachów w Skrze Częstochowa zakończyła działalność, a zawodnicy przeszli do nowo powstałego klubu Skra 64.
----[1]
----  


[2]  
[30]  


[3]  
[31]  


[4]
[32]  
 
[5]
 
[6]
 
[7] Tamże, s. 56.
 
[8] Kronika MRKS „Skra” Częstochowa. Lata 1980-1985, s. 4.
 
[9] Tamże.
 
[10] Tamże, s. 11.
 
[11] „Gazeta Częstochowska” 1980, nr 9, s. 12.
 
[12] „Życie Częstochowy” 1980, nr 248, s. 6.
 
[13] Kronika MRKS „Skra” Częstochowa. Lata 1980-1985, s. 34.
 
[14] Tamże, s. 39.
 
[15] Tamże.
 
[16] Tamże, s. 40.
 
[17] „Trybuna Robotnicza” 1982, nr 62, s. 8.
 
[18] „Trybuna Robotnicza” 1982, nr 63, s. 6.
 
[19] Kronika MRKS „Skra” Częstochowa. Lata 1980-1985, s. 52, 55-57.
 
[20] Tamże, s. 60.
 
[21] „Gazeta Częstochowska” 1982, nr 28, s. 10.
 
[22] Kronika MRKS „Skra” Częstochowa. Lata 1980-1985, s. 70.
 
[23] Tamże, s. 77.
 
[24] Tamże, s. 80.
 
[25] Tamże, s. 89.
 
[26] Tamże, s. 116.
 
[27] Tamże, s. 123.
 
[28] Tamże, s. 149.
 
[29] Tamże, s. 181, 188.
 
[30] Tamże, s. 188.
 
[31] Tamże, s. 185.
 
[32] Tamże, s. 192.


[33] Tamże, s. 210.
[33] Tamże, s. 210.

Wersja z 19:13, 12 cze 2024

Geneza i rozwój

Decyzja o utworzeniu Robotniczego Klubu Sportowego Skra zapadła najprawdopodobniej 16 września 1925 roku[1]. Był to efekt spotkania sportowców „Ostatniego Grosza” oraz działaczy Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego i Komitetu Dzielnicowego Polskiej Partii Socjalistycznej. Konsekwencją tego spotkania był też późniejszy wyjazd - w listopadzie 1925 roku - Edmunda Sudy do Warszawy, gdzie spotkał się on z Józefem Michałowiczem, od którego otrzymał odpis statutu stołecznej Skry[2]. Na jego podstawie, trójka działaczy - Edmund Suda, Władysław Borucki i Franciszek Witkowski - opracowała statut częstochowskiej Skry, który na zebraniu członków przyjęto bez poprawek[3].

Niemniej jednak działalność związaną z faktyczną legalizacją i rejestracją stowarzyszenia rozpoczęto pod koniec 1926 roku. Warto nadmienić, że utworzenie Skry nie było równoznaczne z jej legalną działalnością. Zarząd klubu, mając już statut, nie przypuszczał, że największe problemy przy rejestracji pojawią się w Starostwie Częstochowskim, które nie kwapiło się z wydaniem zezwolenia. Gdyby nie pomoc ówczesnego wiceprezydenta Częstochowy - Józefa Dziuby - opór ze strony Starostwa mógłby trwać znacznie dłużej[4]. Pismo o zalegalizowanie Skry przy Towarzystwie Uniwersytetu Robotniczego, pod którym podpisali się założyciele - Józef Dziuba, Julian Bugajski, Leon Goldman i Gustaw Zorski - wysłano do Starosty Częstochowskiego 25 stycznia 1927 roku. Starosta pismo o zarejestrowanie statutu (z wnioskiem przychylnym) wysłał do Wojewody Kieleckiego 24 kwietnia 1927 roku, którego postanowieniem z 22 czerwca 1927 roku częstochowską Skrę wciągnięto do rejestru stowarzyszeń i związków pod nr 1315[5].

Od początku istnienia największą siłą Skry byli jej członkowie i sympatycy, a w szczególności ich pasja i zaangażowanie w rozwój klubu. Pierwsze stroje i kilka par butów zawodnicy pożyczyli od Związku Strzeleckiego. Następnie Roman Majda, wspólnie z Wacławem Chojnackim i dyrektorem „Jedności” (Bugajskim), pozyskali worki po mące, które wykorzystano do uszycia spodenek. Jak z kolei powstały pierwsze czerwono-czarne stroje sportowe dla piłkarzy Skry? Otóż Edmund Suda - wraz z Wacławem Chojnackim, Stefanem Chrząstkiem i Kiermasem - napisali pisma do dyrektorów takich fabryk jak Częstochowianka, Warta i Stradom, informując o powstaniu klubu i jednocześnie prosząc o materiał na stroje sportowe. Pomocy nie odmówiono. Z otrzymanej surówki lnianej uszyto dla piłkarzy dwa komplety koszulek i spodenek, które ufarbowano na ww. czerwono-czarne barwy. Stroje uszyła siostra Edmunda Sudy - Serafina, a ufarbowała je jego matka - Maria[6].

Rozwój klubu przerwała niemiecka okupacja miasta w czasie II wojny światowej. Zawodnicy sekcji piłki nożnej Skry - Zygmunt Antas, Marian Balt, Zdzisław Biernacki, Stefan Budzikur i Jan Ślęzak - należeli do jednej z pierwszych grup dywersyjnych działających na terenie miasta. Ich działalność polegała na kolportowaniu przepisywanych ręcznie informacji z radia Londyn, jak również na zbieraniu broni, która pozostała po kampanii wrześniowej. Działalność konspiracyjna trwała krótko. Po doniesieniach do Gestapo, 30 marca 1940 roku rozpoczęły się pierwsze aresztowania. Do obozów koncentracyjnych trafili: Zygmunt Antas (KL Auschwitz), Franciszek Jambor (KL Auschwitz) i Jan Ślęzak (KL Sachsenhausen). Z kolei 13 lipca 1940 roku, pod Apolonką koło Janowa, rozstrzelano Zdzisława Biernackiego, Mariana Niemeczka oraz dwóch juniorów: Mariana Balta i Stefana Budzikura[7].

Jednak  już po wyzwoleniu Częstochowy, Skra była jednym z pierwszych reaktywowanych klubów sportowych[8]. W różnych okresach swojej historii klub prowadził szkolenie w 12 dyscyplinach sportowych: boks, brydż sportowy, kolarstwo, koszykówka, lekkoatletyka, piłka nożna, piłka ręczna, piłka siatkowa, pływanie, szachy, szermierka i tenis stołowy. Spośród wymienionych, jedyną istniejącą nieprzerwanie od samego początku była sekcja piłki nożnej.

Skra w swojej działalności nie ograniczała się tylko do prowadzenia sekcji sportowych, ale była również organizatorem wielu imprez będących unikatowymi wydarzeniami w skali kraju, jak np.: pokazowy mecz piłkarsko-samochodowy pomiędzy drużyną Skry i Częstochowskiego Klubu Sportowego (wydarzenie zostało zarejestrowane przez operatorów Filmu Polskiego i było prezentowane w Polskiej Kronice Filmowej; 1948 rok) czy mecz piłki nożnej kobiet, o którym informowała prasa ogólnopolska: „(…) 8 czerwca odbędzie się w Częstochowie sensacyjny mecz piłki nożnej pomiędzy dwiema drużynami kobiecymi. Pierwszą drużynę wystawi RKS Skra której przeciwnikiem będzie kombinowana jedenastka pań z różnych klubów” (1946 rok)[9]. Ponadto środowisko związane ze Skrą w 1959 roku, w celu większego wsparcia drużyny, powołało pierwszy w Częstochowie klub kibica, który przybrał nazwę „Skrzaki”[10].

Historyczne nazwy klubu

Od początku powstania do wybuchu II wojny światowej klub funkcjonował pod nazwą Robotniczy Klub Sportowy Skra. W okresie „polski ludowej” klub kilkukrotnie zmieniał nazwę, co w głównej mierze było spowodowane decyzjami politycznymi władz centralnych kraju. W drugiej połowie 1948 roku Skra połączyła się z Victorią w jeden klub, który przyjął nazwę Włókienniczy Związkowy Klub Sportowy Unia[11]. Pomimo połączenia zawodnicy Victorii nie mogli zasilić drużyny nowo powstałego klubu. Przeciwny takiemu rozwiązaniu był, obradujący 28 czerwca 1948 roku, zarząd Polskiego Związku Piłki Nożnej (PZPN)[12]. Kolejna zmiana nastąpiła 5 lutego 1949 roku. Klub na niespełna rok przeszedł pod zarząd Związku Samorządowców i przyjął nazwę Związkowy Klub Samorządowców Skra[13]. Pod koniec marca 1949 roku, w wyniku zmian w ruchu związkowym, klub zmienił nazwę na Związkowy Klub Sportowy Ogniwo - Skra. W 1952 roku patronat nad Skrą objęły Zakłady Energetyczne. Powstało wówczas Koło Sportowe Skra przy Zakładach Energetycznych Okręgu Południowego. W 1955 roku opiekę nad Skrą przejęło Zrzeszenie Sportowe Sparta. Tym samym znów nastąpiła zmiana w nazwie klubu na Terenowe Koło Sportowe Skra. Z kolei dwa lata później - 8 lutego 1957 roku - wrócono do pierwotnej nazwy RKS Skra[14]. W 1974 roku Skra połączyła się z KS Barbara. W wyniku tej fuzji powstał Międzyzakładowy RKS Skra - Barbara. Z kolei 17 grudnia 1978 roku Międzyzakładowy RKS Skra - Barbara, po znalezieniu sponsora (Przedsiębiorstwo Realizacji Kompletnych Obiektów Przemysłowych „Komobex”), zmienił nazwę na Międzyzakładowy RKS Skra - Komobex[15]. W 1984 roku nazwę stowarzyszenia skrócono do Międzyzakładowy RKS Skra, a w latach następnych powrócono do nazwy pierwotnej klubu - RKS Skra[16]. Kolejna zmiana miała miejsce 22 grudnia 2016 roku. Uchwałą Walnego Zebrania zmieniono nazwę klubu na KS Skra Częstochowa, który 1 marca 2017 roku został wpisany do rejestru stowarzyszeń Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) pod nr. 666151[17]. Natomiast 25 maja 2010 roku do rejestru przedsiębiorstw został wpisany KS Skra Częstochowa Spółka Akcyjna pod nr. KRS 356778[18].

Sekcje sportowe

Piłka nożna

Sekcja piłki nożnej od samego początku powstania klubu była wiodącą sekcją, cieszącą się największym zainteresowaniem wśród kibiców. W 1928 roku, w wyniku powołania Kieleckiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej i reorganizacji rozgrywek piłkarskich, Skra została przydzielona do klasy „B”[19]. Natomiast od 1929 roku „skrzacy” rozgrywali mecze w klasie „A”[20]. W lipcu 1937 roku zlikwidowano Kielecki Związek Okręgowy Piłki Nożnej i w jego miejsce powołano Zagłębiowski Okręgowy Związek Piłki Nożnej. Jego utworzenie spowodowało powołanie ligi okręgowej. Tworzyły ją kluby sportowe z podokręgu częstochowskiego i sosnowieckiego[21]. W sezonie 1937/1938 z Częstochowy zagrały w niej cztery kluby, w tym Skra. Spośród zawodników Skry, reprezentujących klub w okresie międzywojennym, szczególnie wyróżniał się Stanisław Kołodziejczyk (pomocnik). W 1936 roku powołano go do kadry narodowej oraz reprezentacji Związku Robotniczych Stowarzyszeń Sportowych. Został też powołany na obóz olimpijski, na którym był jedynym reprezentantem klubu robotniczego i pierwszym częstochowianinem. Na igrzyska olimpijskie, których w 1936 roku gospodarzem był Berlin, jednak nie pojechał[22]. Dalszy rozwój sekcji przerwał wybuch II wojny światowej oraz lata niemieckiej okupacji. Pierwszym oficjalnym sprawdzianem sportowym dla piłkarzy Skry po wyzwoleniu Częstochowy był udział w tzw. błyskawicznym turnieju piłkarskim, zorganizowanym przez Częstochowski Komitet Sportowy z okazji świąt wielkanocnych (1945 rok). W rywalizacji ośmiu siedmioosobowych zespołów zwyciężyła drużyna Skry, która za zwycięstwo, oprócz prestiżu i miana najlepszej drużyny w Częstochowie, otrzymała puchar prezydenta miasta[23]. Druga połowa lat 40. XX wieku to okres największych sukcesów piłkarzy Skry. W latach 1945 i 1946 Skra zwyciężyła w rywalizacji o mistrzostwo okręgu częstochowskiego (będące rozgrywkami „A” - klasowymi)[24]. Klub zwyciężając rozgrywki ,,A” - klasowe, znalazł się w gronie 16 najlepszych drużyn w kraju walczących o mistrzostwo Polski. Na tym etapie zespoły rywalizowały systemem pucharowym w ośmiu parach rozgrywając jeden mecz. Przeciwnikiem Skry została kielecka Tęcza[25]. Mecz rozegrano w Częstochowie 8 września 1946 roku w obecności ponad 7 tys. widzów. Atut własnego boiska i doping częstochowskich kibiców nie pomógł Skrze, która prowadząc do przerwy 3:2, ostatecznie przegrała 3:5[26]. Wiosną 1947 roku Skra nie kontynuowała rywalizacji w częstochowskiej „A” klasie, gdyż jako zwycięzca tych rozgrywek z poprzedniego sezonu została zakwalifikowana do centralnych eliminacji o awans do I ligi (miała być najwyższą klasą rozgrywkową w Polsce)[27]. W rywalizacji uczestniczyło 28 zespołów podzielonych na trzy grupy. Częstochowska drużyna została przydzielona do grupy pierwszej wraz z KKS Poznań, Motorem Białystok, Ogniskiem Siedlce, Polonią Bytom, Polonią Świdnica, Polonią Warszawa, RKS Szombierki oraz Wisłą Kraków[28]. W eliminacjach do I ligi Skra zdobyła 12 punktów i uplasowała się na 7. miejscu, niedającym awansu do najwyższej klasy rozgrywkowej[29]. W rozgrywkach częstochowskiej „A” klasy w 1948 roku ,,skrzacy” ponownie zajęli 1. miejsce, będące przepustką do rywalizacji na szczeblu centralnym. W 1948 roku rywalizacja miała przebiegać w zmienionej formule w stosunku do roku poprzedniego. Przede wszystkim rywalizowano o awans do dwóch lig centralnych, I ligi jako najwyższej klasy rozgrywkowej oraz podzielonej na dwie grupy II ligi, która miała zainaugurować swoje rozgrywki wiosną 1949 roku. Na pierwszym etapie rywalizacji częstochowianie zostali przydzieleni do grupy I wraz ze zwycięzcami rywalizacji w okręgach: krakowskim (KS Chełmek), przemyskim (Polonia Przemyśl) i zagłębiowskim (Zagłębie Dąbrowa Górnicza)[30]. Skra zajęła 1. miejsce w grupie, co gwarantowało udział minimum w rozgrywkach II-ligowych. Ponadto premiowało częstochowską drużynę do rundy finałowej, gdzie miała możliwość rywalizacji o awans do najwyższej klasy rozgrywkowej - I ligi[31]. W rundzie finałowej częstochowska drużyna o dwa miejsca premiowane awansem do I ligi rywalizowała z Lechią Gdańsk, Pabianickim Towarzystwem Cyklistów, Radomiakiem Radom i RKS Szombierki[32]. Ostatecznie zajęła 4. miejsce, niepremiowane awansem do ekstraklasy i w kolejnym sezonie rozpoczęła rywalizację na drugim poziomie rozgrywkowym[33]. W II lidze Skra występowała przez 4 sezony (lata 1949-1952), zajmując kolejno miejsca: 4., 5., 7. oraz 10. (ostatnie), co skutkowało spadkiem do III ligi[34].

Spadek z poziomu ogólnopolskiego w 1952 roku był niemiłą niespodzianką dla kibiców Skry. W III lidze Skra rywalizowała w latach 1953-1966. W okresie tym dwukrotnie zwyciężyła w rozgrywkach (lata 1959 i 1960) i uzyskała przepustkę do dalszej rywalizacji o awans do II ligi[35]. Zarówno w jednym, jak i w drugim przypadku, ,,skrzacy” musieli uznać wyższość eliminacyjnych rywali, co skutkowało brakiem awansu do II ligi[36]. Ostatni sezon w III lidze (1965/1966) dla sekcji piłki nożnej częstochowskiej Skry był jednym z najczarniejszych okresów w jej dotychczasowej 40-letniej historii. Drużyna odniosła szereg kompromitujących porażek, przegrywając m.in. 0:7 z Zagłębianką Dąbrowa Górnicza, 1:10 z Victorią Częstochowa, 0:6 z Górnikiem 09 Mysłowice, 0:10 z Górnikiem Wojkowice oraz 2:10 z Górnikiem Sosnowiec[37]. W całym sezonie zgromadziła tylko 13 punktów, co skutkowało ostatnim miejscem w tabeli i degradacją do „A” klasy[38]. Do rywalizacji w III lidze Skra powróciła po 17 latach w 1983 roku. Drużyna, przygotowując się do rozgrywek, uczestniczyła w obozie treningowym w NRD, gdzie rozegrała kilka spotkań kontrolnych[39]. Wszystkie te przygotowania okazały się niewystarczające, gdyż zespół Skry wyraźnie odstawał od reszty stawki i po rocznym pobycie w III lidze powrócił do rywalizacji w klasie okręgowej[40]. Ponowny awans „skrzacy” wywalczyli w sezonie 1985/1986, zwyciężając w rozgrywkach klasy okręgowej, a następnie wygrywając w pojedynku barażowym z mistrzem okręgu kieleckiego - Spartą Kazimierza Wielka[41]. Rywalizacja w III lidze okazała się ponad możliwości częstochowskiej drużyny i tak jak trzy sezony wcześniej, Skra po rocznym pobycie została zdegradowana do niższej klasy rozgrywkowej[42]. Do rozgrywek na szczeblu centralnym – II ligi, będącej trzecim poziomem rozgrywkowym w kraju - Skra powróciła w 2018 roku[43]. W II lidze występowała przez trzy sezony. W sezonie 2021/2022 zajęła 6. miejsce, co  było przepustką do występów w barażach o awans do I ligi. W półfinałowym meczu barażowym Skra w Chojnicach pokonała 1:0 tamtejszą Chojniczankę, zapewniając sobie udział w meczu finałowym. W dniu 19 czerwca 2021 roku na stadionie miejskim w Kaliszu Skra wygrała z KKS 1925 Kalisz 3:0. Awans do I ligi był dużym sukcesem, a zarazem rekompensatą dla wszystkich sympatyków częstochowskiej Skry za długie lata rywalizacji na poziomie regionalnym. Klub awansując do rozgrywek I-ligowych, po 69 latach powrócił do rywalizacji na drugim poziomie rozgrywkowym w kraju. Sukces był tym większy, iż na przełomie wieków XX i XXI Skra znajdowała się na granicy egzystencji. Klub pozbawiony podstaw materialnych (m.in. stadionu) mozolnie przy wsparciu działaczy, sponsorów, byłych zawodników oraz kibiców przetrwał najcięższy okres w historii swojego istnienia.

Szachy

Sekcję szachów przy częstochowskiej Skrze powołano w 1945 roku, jednak jej działalność nie trwała długo. Ponownie reaktywowano ją w 1951 roku. Szachiści rozegrali wtedy sześć spotkań (cztery wygrali, dwa przegrali). W mistrzostwach Częstochowy, które odbyły się 7 stycznia 1951 roku, reprezentanci Skry zajęli drużynowo 3. miejsce. W kolejnym roku sekcję zaliczono do najlepiej działających w Częstochowie. Mimo to działalność sekcji zawieszono. Dopiero w 1955 roku ponownie ją reaktywowano. Uczestniczyła wtedy w rozgrywkach klasy „B”. Trwało to jednak do 1959 roku, ponieważ znowu ją rozwiązano[44].

Regularna działalność sekcji rozpoczęła się dopiero na przełomie lat 1963/1964. Szachiści - pod nazwą Energetyk (sekcja występowała pod tą nazwą, ponieważ swój początek miała w częstochowskim Zakładzie Energetycznym, który był jednym z zakładów wspierających finansowo Skrę) - przystąpili wtedy do rozgrywek w klasie „B”, w której grało dziewięć drużyn z terenu Częstochowy i Lublińca. Rozgrywki te „skrzacy” zakończyli na 2. miejscu[45].

W wyniku reorganizacji rozgrywek, w sezonie 1964/1965 szachiści Energetyka rozgrywali mecze w klasie „A”. Oprócz drużyn częstochowskich (Łączność, Raków, Maraton II, Niewidomi i Włókniarz) występowały też zespoły ze Śląska (m.in. Zagłębie Dąbrowa Górnicza i Julian Piekary Śląskie) oraz PSS Lubliniec i Myszków[46].

W kolejnym sezonie (1965/1966) szachiści zajęli 2. miejsce w rozgrywkach klasy „A” i awansowali do ligi śląskiej. Grali w niej kilka sezonów (1966/1967 - 9. miejsce; 1967/1968 - 6. miejsce; 1968/1969 - 5. miejsce; 1969/1970 - 2. miejsce; 1970/1971 - 3. miejsce; 1971/1972 - 3. miejsce i 1972/1973 - 1. miejsce). Po kilkuletniej grze w lidze śląskiej, w 1973 roku szachiści Skry awansowali do ligi wydzielonej[47].

Po reorganizacji rozgrywek w 1975 roku szachiści Skry po dwuletniej grze w lidze wydzielonej ponownie trafili do ligi śląskiej[48]. Sezon 1975/1976 „skrzacy” zakończyli na 1. miejscu i uczestniczyli w eliminacjach o wejście do II ligi. Niestety starania te zakończyły się niepowodzeniem, jednak w kolejnym sezonie rozgrywkowym (1976/1977) ponownie zajęli 1. miejsce w lidze śląskiej i tym razem w eliminacjach pokonali wszystkich rywali, awansując do II ligi[49].

Drużyna szachowa częstochowskiej Skry odnosiła nie tylko sukcesy drużynowe, ale i indywidualne. W turnieju kadry województwa częstochowskiego w 1976 roku Wiesław Goliszek zajął 3. miejsce (w 1978 roku w turnieju międzynarodowym w Świnoujściu - w grupie „B” - wywalczył 2. miejsce). W 1976 roku wysokie pozycje szachiści Skry wywalczyli również w indywidualnych mistrzostwach miasta Częstochowy. Wśród seniorów zwyciężył Krzysztof Wołek, a w gronie kobiet najlepsza była Elżbieta Jakubowska. W kategorii juniorów 3. miejsce zajął Tomasz Giżyński, a wśród młodzików 2. miejsce zdobył Jacek Flis, a 5. miejsce - Tadeusz Karpik[50]. W 1977 roku mistrza Polski w kategorii juniorów młodszych wywalczył Roman Tomaszewski[51].

W kwietniu 1979 roku, podczas mistrzostw Polski w szachach (w kategorii juniorów), reprezentanci Skry uplasowali się na następujących miejscach: 7. miejsce zajął Tadeusz Karpik, 11. miejsce Jacek Flis, a 14. miejsce Tomasz Giżyński. W kategorii tej startowało 88 zawodników. Z kolei wśród juniorek najlepiej spośród reprezentantek Skry wypadła Anna Kozicka. Zajęła 10. miejsce[52]. W 1979 roku szachiści Skry znakomicie spisali się też w turniejach międzynarodowych. Reprezentujący Polskę na mistrzostwach świata juniorów w Skien (Norwegia) Roman Tomaszewski zdobył 8 pkt z 13 możliwych. Dzięki temu został sklasyfikowany na miejscach 7.-11. Spory sukces osiągnął też Jacek Flis, który wziął udział w turnieju ECLO w Belgii. Zajął 2. miejsce (wśród 22 szachistów z całej Europy). Z kolei jego klubowy kolega - Tomasz Giżyński – w turnieju w węgierskiej miejscowości Zalaegevszeg uplasował się na 5. miejscu[53].

W lutym 1980 roku w Łodzi odbył się turniej juniorów klasy „A”, który jednocześnie był eliminacją na mistrzostwa świata juniorów. Wzięło w nim udział trzech reprezentantów Częstochowy: Tomasz Giżyński (3. miejsce), Jacek Flis (5.) i Tadeusz Karpik (9.)[54]. W sierpniu 1980 roku zespół juniorów Skry wziął udział w mistrzostwach Polski drużyn młodzieżowych, które rozegrano w Krośnie. Zajął w nich 3. miejsce. W październiku 1980 roku w Jaszowcu odbyły się drużynowe mistrzostwa Polski w szachach. Zespół Skry uplasował się na 5. miejscu. Częstochowianie zdobyli łącznie 44 pkt, występując w składzie: Tomasz Giżyński (6,5 pkt), Bożena Sikora (6,5 pkt), Bogusław Sygulski (6 pkt), Jacek Flis (5,5 pkt), Artur Sygulski (5,5 pkt), Roman Tomaszewski (4 pkt) i Tadeusz Karpik (1 pkt). Do punktacji tej wliczono również 9 pkt z ligi juniorów[55]. Podczas rozegranych w Poznaniu w 1981 roku kobiecych mistrzostw Polski w szachach tytuł wicemistrzyni Polski wywalczyła Bożena Sikora. Uległa jedynie Grażynie Szmacińskiej z Anilany Łódź[56].

Szachiści Skry bardzo dobrze zaprezentowali się w 1981 roku podczas XVII Międzynarodowego Festiwalu Szachowego im. PKWN w Nałęczowie. W turnieju kobiet 2. miejsce wywalczyła Bożena Sikora, która zdobyła 7,5 pkt. Uległa jedynie Rumunce Lii Bogdan (8 pkt). Z kolei w otwartym turnieju błyskawicznym zwyciężył Artur Sygulski, uzyskując normę na mistrza krajowego. Natomiast 3. miejsce w tym turnieju zajął jego brat - Bogusław[57]. W mistrzostwach Polski juniorów i juniorek, rozegranych w 1981 roku, najlepiej spośród reprezentantów Skry wypadła Bożena Tomaszewska. Zajęła 25. miejsce. Z kolei w mistrzostwach Polski młodzików i młodziczek na 24. miejscu uplasował się Andrzej Lewiński[58]. Na Kongresie Międzynarodowej Federacji Szachowej w 1981 roku przyznano kilka międzynarodowych tytułów czołowym polskim szachistom, którzy bardzo dobrze zaprezentowali się na dwóch ostatnich olimpiadach w latach 1978 i 1980. Spośród reprezentantów Skry jedynie Bożena Sikora otrzymała tytuł mistrzyni FIDE[59].

W szachowych mistrzostwach Polski w grze błyskawicznej, które zorganizowano w marcu 1982 roku w Katowicach, w turnieju drużynowym mężczyzn - gdzie na starcie stanęły 52 drużyny - zwyciężyła częstochowska Skra (Jacek Flis, Tomasz Giżyński, Tadeusz Karpik, Witalis Sapis, Artur Sygulski, Bogusław Sygulski i Roman Tomaszewski)[60]. Z kolei w rywalizacji indywidualnej mężczyzn 2. miejsce wywalczył Artur Sygulski[61].

Podczas rozgrywanych w 1982 roku w Zielonej Górze indywidualnych mistrzostwach Polski w szachach 1. i 2. miejsce podzielili między sobą Jan Adamski (Legion Warszawa) i Artur Sygulski z częstochowskiej Skry. Pojedynek, który miał wyłonić mistrza Polski, zaplanowano w terminie 6-10 maja 1982 roku. Składał się z czterech partii. Rozegrano go w Częstochowie w sali Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego przy ul. Kilińskiego 38. Pierwsza partia zakończyła się remisem, ale już drugą, trzecią i czwartą partię wygrał Jan Adamski. Tym samym Artur Sygulski zdobył tytuł wicemistrza Polski[62].

W 1982 roku w XVIII Międzynarodowym Festiwalu Szachowym im. PKWN w Nałęczowie - w rywalizacji kobiet - zwyciężyła Bożena Sikora[63]. Sukcesem zakończyły się również zorganizowane we Wrocławiu Akademickie Mistrzostwa Polski w szachach, podczas których dwaj częstochowscy studenci, a zarazem reprezentanci Skry, odnieśli duży sukces. Zwyciężył Jacek Flis (Politechnika Częstochowska - PCz) przed Romanem Tomaszewskim (Wyższa Szkoła Pedagogiczna - WSP)[64].

W Lucernie w dniach 30 października - 16 listopada 1982 roku odbyła się XXV Olimpiada Szachowa (szachowe igrzyska, które organizowane są co dwa lata). W składzie męskiej reprezentacji Polski znalazł się również reprezentant Skry - Artur Sygulski[65]. Polacy na olimpiadzie w Lucernie zajęli 7. miejsce (na 92 reprezentacje). Była to najwyższa lokata Polaków w powojennej historii[66]. Tuż po zakończeniu turnieju olimpijskiego w Lucernie, w Gdyni odbył się finał drużynowych mistrzostw Polski. Częstochowska Skra podczas tych mistrzostw zdobyła 43 pkt i ostatecznie uplasowała się na 5. miejscu[67].

Podczas rozgrywanych w dniach 12-27 lutego 1983 roku w Piotrkowie Trybunalskim mistrzostw Polski mężczyzn wicemistrzostwo kraju wywalczył Jacek Flis. Za wynik osiągnięty w finałach uzyskał tytuł „mistrza krajowego” i sportową klasę mistrzowską. Powołano go też do kadry narodowej seniorów na rok 1983[68].

Częstochowianie znaleźli się również w składzie reprezentacji na drużynowe młodzieżowe (akademickie) mistrzostwa świata. Skład ten ustalił Polski Związek Szachowy. Studentami i jednocześnie reprezentantami Skry, którzy otrzymali powołanie, byli: Tomasz Giżyński, Artur Sygulski i Roman Tomaszewski (wszyscy studiowali na WSP) oraz Jacek Flis (PCz)[69].

W 1983 roku szachiści Skry tradycyjnie wzięli też udział w XIX Międzynarodowym Festiwalu Szachowym im. PKWN w Nałęczowie (8-21 lipca). W konkurencji kobiet triumfowała Bożena Sikora-Giżyńska, która podczas turnieju po raz drugi wypełniła normę na tytuł mistrzyni międzynarodowej. Z kolei w konkurencji mężczyzn najlepiej wypadł Tadeusz Karpik. Zajął 2. miejsce[70].

Sporym sukcesem dla szachistów Skry zakończyły się rozgrywane w Kulach koło Częstochowy drużynowe mistrzostwa Polski, w których wystąpiło 12 drużyn. Tytuł najlepszej drużyny w kraju zdobył Maraton Warszawa, a tytuł wicemistrzowski przypadł częstochowskiej Skrze[71]. W dniach 12-26 stycznia 1984 roku odbył się w Katowicach II Międzynarodowy Turniej Szachowy o „Puchar Wyzwolenia Katowic”. Wzięło w nim udział 14 zawodników z Bułgarii, Czechosłowacji, Jugosławii, Polski i Szwecji. Jedynym częstochowianinem i jednocześnie reprezentantem Skry, startującym w tym turnieju, był Jacek Flis. Zajął 2. miejsce i po raz pierwszy wypełnił normę na mistrza międzynarodowego i zdobył klasę mistrzowską[72]. Warto też nadmienić, że Jacek Flis był czwartym zawodnikiem z Częstochowy; obok Bożeny Sikory-Giżyńskiej, Artura Sygulskiego i Romana Tomaszewskiego; posiadającym pierwszą normę na mistrza międzynarodowego[73].

Szachiści Skry bardzo dobrze zaprezentowali się podczas mistrzostw Polski w szachach w grze błyskawicznej, które rozegrano w dniach 20-23 stycznia 1984 roku w Kaliszu. Indywidualnie największy sukces osiągnęła Bożena Sikora-Giżyńska. Po barażowym pojedynku z Agnieszką Brustman wywalczyła tytuł wicemistrzyni. Z kolei wśród mężczyzn najlepiej wypadł Roman Tomaszewski (7. miejsce). Natomiast w finale drużynowym Skra uplasowała się na 3. miejscu[74]. Spory sukces osiągnął też Witalis Sapis. Startując w międzynarodowym turnieju juniorów w Żrenjaninie (Jugosławia) - w którym udział wzięło 32 zawodników z Grecji, Jugosławii, Polski i Rumunii - zajął 3. miejsce[75].

Na międzynarodowym turnieju w Piechowicach wielki sukces osiągnął Roman Tomaszewski, który wspólnie z Pavlem Spevakem i Jozsefem Pribylem z Czechosłowacji podzielił 1.-3. miejsce. Jednocześnie uzyskując 7,5 pkt, po raz drugi wypełnił normę na tytuł mistrza międzynarodowego (pierwszą normę uzyskał w 1980 r. na rozgrywanym w Krośnie Pucharze Bieszczad)[33]. Dużym sukcesem dla reprezentanta Skry, tym razem Artura Sygulskiego, zakończył się inny międzynarodowy turniej, który zorganizowano w Koprovnicy (Jugosławia). Artur Sygulski zdobył 6,5 pkt i podzielił 1.-2. miejsce z Rumunem Trajanem Stanciu. Dzięki temu wypełnił - po raz drugi - normę na mistrza międzynarodowego[34]. Artur Sygulski znalazł się również na podium (3. miejsce) rozgrywanego w Nałęczowie XX Międzynarodowego Festiwalu Szachowego im. PKWN (15-29 lipca 1984 r.), który stanowił eliminację przed zbliżającą się XXVI Olimpiadą Szachową w Salonikach (Grecja)[35]. Zdobycie 3. miejsca pozwoliło mu znaleźć się w reprezentacji narodowej na ww. olimpiadę[36].

Dużym sukcesem zawodnika częstochowskiej Skry - Tadeusza Karpika - zakończył się finał XXV Korespondencyjnych Mistrzostw Polski. Zajął 1. miejsce, uzyskując tytuł mistrza Polski i jednocześnie wypełnił normę na mistrza krajowego[37].

Rok 1986 rozpoczął się od sukcesu reprezentantów częstochowskiej Skry. Rozegrane w Częstochowie, w dniach 12-15 stycznia, II Szachowe Mistrzostwa Polski Hutników zakończyły się zwycięstwem częstochowian zarówno w klasyfikacji drużynowej, jak i indywidualnej (1. miejsce wywalczył Jacek Flis). W mistrzostwach uczestniczyło 71 szachistów z 33 zakładów hutniczych w Polsce[38].

Na uwagę zasługuje również to, że Częstochowa w dniach 17-27 lipca 1986 r. była gospodarzem drużynowych mistrzostw Polski juniorów w szachach, w których udział wzięło 12 najlepszych drużyn w Polsce. Dla reprezentantów częstochowskiej Skry mistrzostwa te zakończyły się zajęciem 9. miejsca[39]. Tak odległe miejsce przyczyniło się do tego, że częstochowska Skra niestety znalazła się wśród 4 zespołów, które opuściły I ligę juniorów[40]. Z kolei seniorzy Skry podczas drużynowych mistrzostw Polski, które rozegrano w dniach 19-30 października 1986 r. w Kozubniku – Porąbce (województwo bielskie), zajęli 8. miejsce[41].

W październiku 1987 r. seniorzy Skry, po kilkuletniej grze w I lidze, spadli do ligi II[42]. Jak wyżej wspomniano, rok wcześniej ten sam los spotkał juniorów, którzy w I lidze grali od 1980 r. (podobnie jak seniorzy)[43].

W 1987 r. w młodzieżowych mistrzostwach Polski w szachach (wprowadzono je do kalendarza Polskiego Związku Szachowego w 1986 r.) zwyciężył zawodnik Skry - Dariusz Szopka. Uzyskał tym samym pierwszą normę na mistrza krajowego i prawo startu w 1988 r. w finale mistrzostw Polski seniorów[44]. Pomimo niepowodzeń w rozgrywkach ligowych zawodnicy Skry na początku lat dziewięćdziesiątych XX w. odnosili znaczące sukcesy indywidualne. W 1990 r. w III Schach - Open w Magdeburgu Jacek Flis zajął 5. miejsce[45]. W następnym roku (1991) w Międzynarodowym Turnieju Szachowym w Chorzowie na 2. miejscu uplasował się Adrian Gleń, który z kolei 1. miejsce zdobył w Międzynarodowym Turnieju Talentów Szachowych do lat 14. W rywalizacji drużynowej w Międzynarodowym Turnieju Młodzików w Strumieniu w 1991 r. zespół Skry wywalczył 2. miejsce[46]. W 1992 r. sekcja szachów w Skrze Częstochowa zakończyła działalność, a zawodnicy przeszli do nowo powstałego klubu Skra 64.

[30]

[31]

[32]

[33] Tamże, s. 210.

[34] Tamże, s. 216.

[35] Tamże, s. 252.

[36] Tamże, s. 275.

[37] Tamże, s. 276.

[38] Tamże, s. 63.

[39] Tamże, s. 141-142.

[40] Tamże, s. 147.

[41] Tamże, s. 165.

[42] APCz, UWCz, sygn. 35/35, Sprawozdanie z działalności Zarządu Klubu MRKS „Skra” za okres od 24.03.1984 r. do dnia 10.09.1988 r., b. pag.

[43] Biuletyn Okręgowego Związku Szachowego WFS w Częstochowie. Numer Jubileuszowy 40 - lecia OZSzach, s. 3.

[44] Biuletyn Okręgowego Związku Szachowego WFS w Częstochowie, nr 85 - 86 (X - XI.1987 r.), s. 3.

[45] APCz, UWCz, sygn. 35/35, Sprawozdanie z działalności RKS „Skra” w Częstochowie za 1990 r., b. pag.

[46] APCz, UWCz, sygn. 35/35, Sprawozdanie z działalności RKS „Skra” w Częstochowie za 1991 r., k. 56.

  1. ↑ „Gazeta Częstochowska” 1993, nr 3, s. 7.
  2. ↑ Międzyzakładowy Robotniczy Klub Sportowy „Skra” Częstochowa. Monografia Klubu, 55 lat, 1926–1981, Częstochowa 1981, s. 14-15.
  3. ↑ Tamże, s. 6.
  4. ↑ Tamże, s. 6-7, 15.
  5. ↑ D. Bakota, A. Płomiński, Klub Sportowy Skra Częstochowa 1926-2018, Częstochowa 2019, s. 14.
  6. ↑ Tamże, s. 12-13.
  7. ↑ D. Bakota, A. Płomiński, Klub Sportowy Skra Częstochowa..., s. 25.
  8. ↑ „Głos Narodu” 1945, nr 25, s. 3.
  9. ↑ „Przegląd Sportowy” 1946, nr 22, s. 2.
  10. ↑ „Gazeta Częstochowska” 1959, nr 12, s. 6.
  11. ↑ „Życie Częstochowy” 1948, nr 171, s. 4.
  12. ↑ „Życie Częstochowy” 1948, nr 179, s. 4.
  13. ↑ „Życie Częstochowy” 1949, nr 37, s. 4.
  14. ↑ Międzyzakładowy Robotniczy Klub Sportowy „Skra” Częstochowa. Monografia Klubu…, s. 3-4.
  15. ↑ Archiwum Państwowe w Częstochowie (dalej: APCz), Urząd Wojewódzki w Częstochowie (dalej: UWCz), sygn. 35/34, Protokół z kontroli statutowej w Międzyzakładowym Robotniczym Klubie Sportowym „Skra - Barbara” w Częstochowie w dniach od 10 sierpnia do 14 sierpnia 1978 r. przeprowadzonej przez ob. Stefana Ciniewskiego - Inspektora Miejskiego na podstawie upoważnienia nr OWK - KF/092/3/78, wydanego przez Urząd Miejski - Wydział Oświaty i Wychowania, Kultury Fizycznej i Turystyki z dnia 21.VII.1978 r., k. 351.
  16. ↑ D. Bakota, Sport w województwie częstochowskim w latach 1975–1998, Częstochowa 2013, s. 116.
  17. ↑ Składnica Akt Sądu Rejonowego w Częstochowie (dalej: SASRwCz), Postanowienie o wpisie do KRS Klubu Sportowego Skra Częstochowa, b. pag.
  18. ↑ SASRwCz, Postanowienie o wpisie do KRS Klubu Sportowego Skra Częstochowa Spółka Akcyjna, b. pag.
  19. ↑ J. Goksiński, Klubowa historia polskiej piłki nożnej do 1939 roku, tom I, regiony - branże - frekwencja, Warszawa 2010, s. 47.
  20. ↑ Tamże, s. 48.
  21. ↑ E. Małolepszy, Działalność Częstochowskiego Podokręgowego Związku Piłki Nożnej w latach 1928-1939 (zarys dziejów), [w:] J. Rodziewicz-Gruhn, E. Małolepszy (red.), Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Kultura Fizyczna, z. III, Częstochowa 2000, s. 48-49.
  22. ↑ Tamże.
  23. ↑ „Głos Narodu” 1945, nr 47, s. 4.
  24. ↑ „Głos Narodu” 1945, nr 238, s. 4; „Głos Narodu” 1946, nr 201, s. 3; „Przegląd Sportowy” 1946, nr 21, s. 2.
  25. ↑ „Głos Narodu” 1946, nr 201, s. 3.
  26. ↑ „Trybuna Robotnicza” 1946, nr 247, s. 6.
  27. ↑ J. Goksiński, Klubowa historia polskiej piłki nożnej w latach 1945–1970, t. 3, Warszawa 2013, s. 393.
  28. ↑ S. Sieniarski, Kolejowy Klub Sportowy Polonia. 70 lat „Czarnych koszul”, Warszawa 1984, s. 163.
  29. ↑ „Życie Częstochowy” 1947, nr 97, s. 4.
  30. ↑ „Przegląd Sportowy” 1948, nr 52, s. 5; „Życie Częstochowy” 1948, nr 180, s. 4; J. Goksiński, Klubowa historia polskiej piłki nożnej w latach 1945–1970..., s. 197, 364, 394.
  31. ↑ „Życie Częstochowy” 1948, nr 213, s. 4.
  32. ↑ A. Radoń, Piłka nożna w Polsce w latach 1921–1966. Tabele i zestawienia, Warszawa 1969, s. 75.
  33. ↑ Tamże.
  34. ↑ „Przegląd Sportowy” 1949, nr 85, s. 3; „Przegląd Sportowy” 1950, nr 90, s. 2; J. Goksiński, Klubowa historia polskiej piłki nożnej w latach 1945–1970..., s. 13; A. Radoń, dz. cyt., s. 94.
  35. ↑ „Przegląd Sportowy” 1959, nr 166, s. 3; J. Goksiński, Klubowa historia polskiej piłki nożnej w latach 1945–1970..., s. 407.
  36. ↑ „Przegląd Sportowy” 1959, nr 195, s. 2; J. Goksiński, Klubowa historia polskiej piłki nożnej w latach 1945–1970..., s. 407.
  37. ↑ „Gazeta Częstochowska” 1965, nr 37, s. 8; „Gazeta Częstochowska” 1965, nr 41, s. 8; „Gazeta Częstochowska” 1965, nr 43, s. 8; „Gazeta Częstochowska” 1966, nr 19, s. 7.
  38. ↑ „Gazeta Częstochowska” 1966, nr 22, s. 8; J. Goksiński, Klubowa historia polskiej piłki nożnej w latach 1945–1970..., s. 413.
  39. ↑ „Gazeta Częstochowska” 1983, nr 28, s. 11.
  40. ↑ „Gazeta Częstochowska” 1984, nr 26, s. 10.
  41. ↑ „Gazeta Częstochowska” 1986, nr 27, s. 7.
  42. ↑ „Gazeta Częstochowska” 1987, nr 26, s. 10.
  43. ↑ „Życie Częstochowy i Powiatu” 2018, nr 71, s. 8.
  44. ↑ Międzyzakładowy Robotniczy Klub Sportowy „Skra” Częstochowa. Monografia Klubu…, s. 75.
  45. ↑ Tamże, s. 75, 77.
  46. ↑ Tamże, s. 78.
  47. ↑ Tamże, s. 76-78.
  48. ↑ J. Sambor, 60 lat Klubu Sportowego „Skra” w Częstochowie (opracowanie monograficzne), praca magisterska, AWF Katowice 1989, s. 55.
  49. ↑ Tamże, s. 55-56.
  50. ↑ Tamże, s. 56.
  51. ↑ Kronika MRKS „Skra” Częstochowa. Lata 1980-1985, s. 4.
  52. ↑ Tamże.
  53. ↑ Tamże, s. 11.
  54. ↑ „Gazeta Częstochowska” 1980, nr 9, s. 12.
  55. ↑ „Życie Częstochowy” 1980, nr 248, s. 6.
  56. ↑ Kronika MRKS „Skra” Częstochowa. Lata 1980-1985, s. 34.
  57. ↑ Tamże, s. 39.
  58. ↑ Tamże.
  59. ↑ Tamże, s. 40.
  60. ↑ „Trybuna Robotnicza” 1982, nr 62, s. 8.
  61. ↑ „Trybuna Robotnicza” 1982, nr 63, s. 6.
  62. ↑ Kronika MRKS „Skra” Częstochowa. Lata 1980-1985, s. 52, 55-57.
  63. ↑ Tamże, s. 60.
  64. ↑ „Gazeta Częstochowska” 1982, nr 28, s. 10.
  65. ↑ Kronika MRKS „Skra” Częstochowa. Lata 1980-1985, s. 70.
  66. ↑ Tamże, s. 77.
  67. ↑ Tamże, s. 80.
  68. ↑ Tamże, s. 89.
  69. ↑ Tamże, s. 116.
  70. ↑ Tamże, s. 123.
  71. ↑ Tamże, s. 149.
  72. ↑ Tamże, s. 181, 188.
  73. ↑ Tamże, s. 188.
  74. ↑ Tamże, s. 185.
  75. ↑ Tamże, s. 192.
Źródło: „http://ibrbs.pl/index.php?title=Klub_Sportowy_Skra_Częstochowa&oldid=11159”